48. Nova totius ¦ REGNI POLONIÆ,…

Skala 1:18000000; skala przybliżona, podziałki liniowe: „Mill. Polo. Commu.„, „Mill Germanica.„, „Mill. Verenica.„, „Mill Moscovitica.„.

Miedzioryt czarno-biały, mapa ogólnogeograficzna

Regni Poloniae, Magni Ducatus Lithuaniae…novissima descriptio… Amstelodami, 1659 apud Aegidium Janssonium Valckenier 1659.

Mapa opracowana prawdopodobnie na podstawie wcześniejszej mapy Beauplana. Taka sama jak poz 47, to samo pochodzenie. Guillaume le Vasseur de Beauplan (1600 – 6 grudnia 1673 w Rouen) był francuskim inżynierem wojskowym, architektem i kartografem. W literaturze występują różne stwierdzenia dotyczące roku jego urodzin i śmierci. Urodził się prawdopodobnie w Dieppe w Normandii. Czasami jego imię jest podawane jako Wilhelm. Informacje o jego życiu we Francji są nieliczne i sprzeczne. Beauplan prawdopodobnie pochodził z rodziny hugenotów. Jego ojciec Guillaume († 1643) był hydrografem, kartografem i matematykiem. Podobno Beauplan przed przybyciem do Polski służył jako porucznik w armii francuskiej, nawet przez pewien czas na Karaibach. W latach 1630-1647 służył w Królestwie Polskim, od 1630 jako oficer, a od 1632 jako geodeta na Podolu, Wołyniu i Ukrainie. W 1634 brał udział w wyznaczaniu granicy polsko-rosyjskiej i polsko-litewskiej. Podczas wyprawy w 1639 r., która dotarła aż do ujścia Dniepru, Beauplan zdołał zebrać wiele informacji, m.in. nad szerokością geograficzną ujścia z wynikiem 46° 50′ i pomylił się tylko o 15′. Efektem wyprawy była trzyczęściowa mapa Ukrainy wzdłuż rzeki z Krymem i Morzem Azowskim, którą stworzył przy pomocy Sebastiana Adersa. To poprawiło mapę Ptolemeusza, która sięga starożytności. Mapy te zostały następnie wykorzystane w atlasie przez Friedricha Getkanta (1600–1666) oraz kartografa Guillaume Delisle. Jego pracę przerwały powstania kozackie w latach 1635-38. 1637-38 brał udział pod dowództwem hetmana Stanisława Koniecpolskiego w walkach z Kozakami w randze kapitana artylerii (awans 1637). Mapę tę uzupełniono w 1639 r. o Podole, Wołyń i Naddnieprz. Władysław IV Waza zlecił Beauplanowi w 1645 r. wydrukowanie pracy Delineatio specialis et accurata tutius Ukrainae cum suis palatinatibus ac districtibus provinciisque adiacentibus, czyli mapy ogólnej należącej do Polski Ukrainy. Mapa w skali 1:463000 została opublikowana w 1650 roku. Była oparta na mniejszej (już nieistniejącej) mapie wyrytej przez Willema Hondiusa w 1648 roku („Delineatio Generalis Camporum Desertorum vulgo Ukraina”). Po śmierci Hondiusa w 1652 roku jego dzieło zostało skatalogowane i opieczętowane. Z tej okazji dowiesz się o projekcie „Atlante Polonico” zaplanowanym przez de Beauplan z 20 kartami. Częścią tego projektu są najprawdopodobniej mapy Hondiusa o wymiarach 19 × 14 cm odnalezione w Gdańskiej Bibliotece Miejskiej 11 w 1952 roku. W przypadku realizacji projekt byłby nowością: atlasem w miękkiej oprawie z towarzyszącym tekstem. Nie było już żadnej dokumentacji dotyczącej projektów geodezyjnych. Biuro znajdowało się prawdopodobnie w Warszawie, gdzie Beauplan musiał zostać przez kilka tygodni. Mapy stworzone przez Beauplan są nieregularne. Bardziej szczegółowo rejestrowane są tylko te obszary, które znał osobiście. Niemniej jednak jego wkład w rozwój kartografii jest ogromny, zwłaszcza że sam wykonał wiele pomiarów i pracował z czterema stosunkowo prostymi urządzeniami, takimi jak zegar, licznik kilometrów, autobus i astrolabium. Zaledwie kilka miesięcy przed wybuchem powstania kozackiego pod wodzą Bohdana Chmielnickiego, Beauplan został zwolniony ze służby wojskowej 29 marca 1647 r. i wrócił do Francji. Przed powrotem spotkał Willema Hondiusa, którego odwiedził ponownie w 1650 r., kiedy w Gdańsku drukowano mapy. Beauplan otrzymał od niego mapy, które znalazły się w nowym wydaniu „Opisu” z 1660 roku. Beauplan mieszkał w Dieppe do 1652 r., 1650-52 jako wicesierżant-major miasta, a po przeprowadzce do Rouen aż do śmierci, gdzie posiadał również niewielką posiadłość. We Francji wydał swoją książkę w 1650 r. i mapę Rzeczypospolitej w 1652 r. (skala 1:1,8 mln), 1662 mapy Dniepru i Normandii (1653). Mapy te były następnie często modyfikowane przez kilku autorów i drukowane w różnych atlasach lub innych publikacjach. Jego dokonania w dziedzinie architektury militarnej to przede wszystkim fortyfikacje w Barze, Brodach, Kudaku, Nowym Koniecpolu, Krzemieńczuku i zamku w Podhorcach (1635-40), a także liczne mosty i drogi czy planowanie dróg. Obublikował także prace z zakresu geometrii wojskowej (1662), żeglarstwa (1667) i astronomii (1653). Beauplan był dwukrotnie żonaty, Marie Duguet i Elisabeth Boivin. Beauplan zmarł jako kalwiński 6 grudnia 1673 r. (według innych źródeł 1685 r. mało prawdopodobne).

Rzeźba: kopczyki
Osiedla: sygnatura nieregularna, kółka
Hydrografia: rzeki, jeziora
Siatka: geograficzna
Odwzorowanie: stożkowe
Nazewnictwo: hydrografia, państwa, prowincje, 2-st. osiedla
Współrzędne geograficzne: opisane między ramkami co 1°, w ramce wewnętrznej oznaczone graficznie co 1° i co 20′.
Ramka: zwykła
Format: r: 211×263, p: 213×266, a: 244×297

Kolekcja: Roman Umiastowski

Nr katalogu CRP: 00438-36933

ⓒ Piotr Maria Mojski (B. de Weydenthal)