1. TRACTUS BORYSTHENSIS, ¦ Vulgo DNIEPR…

Skala 1:500000; skala przybliżona podziałka liniowa: „Scala Milliarium ad huno tractum Boristhienis portineus„.

Miedzioryt kolorowany złota mapa Van Santena, mapa wodna.

Georgaphie Blaviana. Atlas Maior Sive Cosmographia Blaviana qua solvm, salvm, coelvm accvrvatissime descriptvntvr (tom II)

Przeróbka mapy Dniepru Tomasza Makowskiego. Tomasz Makowski (1575 – ok. 1630) – drukarz, artysta i rytownik, twórca mapy Wielkiego Księstwa Litewskiego (1613). Pracował w Nieświeżu na terenie współczesnej Białorusi. Na początku XVII wieku T. Makowski kierował drukarnią w Nieświeżu, pracował na dworze książąt Radziwiłłów jako geodeta, artysta nadworny, malował i grawerował zarządzenia Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła „Sierotki”. W latach 1600-1611. utworzono w Nieświeżu warsztaty artystyczne do projektowania książek oraz sporządzania i grawerowania map. Książki z jego rycinami z białoruskich i polskich drukarni można było znaleźć w bibliotekach i muzeach Moskwy, Mińska, Wilna, Lwowa i innych miast. Umiejętności Tomasza Makowskiego były bardzo przydatne dla Mikołaja Radziwiłła, który opisał swoją podróż do Ziemi Świętej książka. Książka zawiera portret podróżnika, wygrawerowany przez Makowskiego. Strona tytułowa jest oderwana od miedziorytu, na niej ramka z krzyżem jerozolimskim. Książka Krzysztofa Dorogostayskiego „Hippika, czyli księga koni” (Kraków, 1603) została zilustrowana rycinami Tomasza Makowskiego. Był to pierwszy podręcznik hodowli koni i jeździectwa w Rzeczypospolitej (był wielokrotnie wznawiany). W 1611 r. W warsztacie w Nieświeżu Makowski wyrył plan Moskwy, na którym wskazano moskiewskie kościoły, dzwonnice, wieże i inne zabytki. Autor rycin panoramicznych Wilna, Kowna, Kletska, Troków, Nieświeża, Połocka, Ulskiego i Rechicy, „rysunku” Grodna, Brześcia, Witebska, cyklu rycin „Oblężenie Smoleńska”. W 1613 r. Opublikował mapę Wielkiego Księstwa Litewskiego, którą drukuje w Amsterdamie w pracowni G. Gerritsa. Makowski podpisywał swoje prace na różne sposoby, np. „Makov urodzony w Nieświeżu” czy „Tomasz Makowski z Nieświeża”. Mapa Radziwiłłów Wielkiego Księstwa Litewskiego Mapa Makowskiego jest artystycznie udekorowana, ozdobiona ramą, rysunki statków, rzetelnie oznakowana hydrografia, wskazano 1039 osad, w tym 544 w Wielkim Księstwie Litewskim, z czego 342 na terytorium Białorusi, zamki i świątynie są schematycznie przedstawione. Ponadto w kilku miejscach znajduje się łaciński tekst ozdobiony winietami, zawierający informacje o zasobach przyrodniczych regionu, rzekach, żegludze handlowej, dużych miastach i różnych instytucjach (akademiach, kolegiach, magistratach), zamożnych rezydencjach magnackich, pałacach i majątkach ziemskich. Na mapie znajdują się również opisy zwyczajów i rytuałów, dane o przyjęciu chrześcijaństwa w Wielkim Księstwie Litewskim, zawarciu w 1596 r. Unii kościelnej brzeskiej i później – unii polskiej. Pełna wersja mapy składa się z dwóch części: samej mapy ON oraz mapy dolnego biegu Dniepru z bystrzami. Mapa została przedrukowana w Amsterdamie w 1631, 1653 i 1662 roku. po łacinie, aw 1668 – po francusku. Obecnie oryginał mapy Radziwiłłów znajduje się w Narodowym Muzeum Historii i Kultury Białorusi, aw dziale rękopisów, wczesnych druków i rzadkich wydaniach Biblioteki Narodowej Białorusi znajduje się jej faksymile. Oryginalny tekst mapy jest przechowywany w Bibliotece Uniwersytetu w Uppsali w Szwecji. Atlas Maior firmy Blaeu to jeden z największych i najwybitniejszych atlasów holenderskich na świecie. Przedstawia stan wiedzy geograficznej świata w połowie XVII wieku. Atlas Maior był uważany za najdroższą książkę, jaką można było wówczas zdobyć, często kupowali go najbogatsi kupcy, którzy chwalili się posiadaniem tak wyjątkowego przedmiotu. Strona tytułowa pierwszego tomu pochodzi z przedruku z 1665 roku. Atlas Maior Blaeu został następnie opublikowany w językach francuskim, niderlandzkim, niemieckim i węgierskim. Joan Blaeu (ur. 23 września 1596, zm. 28 maja 1673) był holenderskim kartografem. Joan Blaeu był synem kartografa Willema Blaeu. W 1620 r. Został doktorem prawa. Potem zaczął pracować dla swojego ojca. W 1649 roku Blaeu opublikował zbiór holenderskich map miejskich zatytułowany Tooneel der Steden. W 1654 roku opublikował pierwszy atlas Szkocji. Joan Blaeu zmarł w Amsterdamie. Jego Atlas Maior, składający się z 594 map, opublikowany w 1662 roku, uważany był za najdroższy atlas XVII wieku. Dirk Jansz van Santen (1637–1708) był zdzierstwem, mistrzem wentylacji lub deponowania (kolorowania) druków, map, atlasów i książek w czasach, gdy druk kolorowy nie był jeszcze możliwy. Van Santen był synem księgarza i wydawcy z Amsterdamu. W latach 1656-1661 pracował jako wydawca, w 1674 roku wymieniany jest jako introligator i kolekcjoner map. W drugiej połowie XVII wieku Holandia była najważniejszym producentem książek, map i druków w Europie i pracy było mnóstwo. Van Santen był jednym z najlepszych w swoim zawodzie i został przyjęty do gildii św. Łukasza w Amsterdamie. Kolorował wszelkiego rodzaju druki, od grafik, map i małych zawiniątek po grube Biblie. Do tego koloru użył cennych barwników, takich jak złoto, srebro, karmin i ultramaryna. Dzieło Van Santena było już znane i poszukiwane za jego życia. Znanych jest ponad trzydziestu kolekcjonerów. Jego najważniejszym klientem był bogaty prawnik katolicki Laurens van der Hem (1621–1678), który zatrudniał Van Santena na stałe od około 1668 do 1678 roku. Ponadto kupiec Dirk van der Hagen (1645-1719) miał swoją bogatą kolekcję rycin i map pokolorowanych przez Van Santena. Nicolaes Witsen (1641–1717), Cornelis Nicolai (1674–1698), Pelgrom Engebrecht (? –1724), Joannes Houbakker (1685–1715) i Adriaan Reland (1676–1718) również wzięli od niego pracę. Raj ziemski, grafika kolorowana przez Dirka Jansza van Santena ok. 1697, w Biblii. To jest gantsche H. Schrifture, Dordrecht 1682. Sprzedawcy byli rzemieślnikami i zwykle pracowali anonimowo, tak jak Van Santen. Jako jedyny wśród swoich kolegów nazwisko Van Santena jest regularnie wymieniane w katalogach aukcyjnych i reklamach, co oznacza, że można mu przypisać około trzydziestu prac. Jego najsłynniejszym dziełem jest Atlas Blaeu – Van der Hem z Österreichische Nationalbibliothek w Wiedniu. Ten kolosalny atlas, składający się z 46 części, został wpisany na Listę światowego dziedzictwa w 2004 roku. Inne ważne dzieła Van Santena znajdują się w Koninklijke Bibliotheek w Hadze, w Zbiorach Specjalnych Uniwersytetu w Amsterdamie i Muzeum Meermanno w Hadze. W XVIII wieku dzieło Van Santena stało się znane na całym świecie, ale w XIX wieku jego nazwisko zostało zapomniane. Wraz z publikacją austriackiego Karla Ausserera w Atlas Blaeu – Van der Hem w 1929 r. Ponownie zwrócono uwagę na jego pracę. Dwuczęściowa mapa zawiera 3 kartusze: tytułowy, skalowe i legenda: „Civita Cristianorum, Civitas Tartarorum, Arx vel Oppidum Christianorum dirutum, Arx Tartarorum Vastate.”. Ozdobnie oznaczone lasy, róża wiatrów na NW. W treści liczne teksty opisowo historyczne. Na odwrocie numer strony: „13„

Rzeźba: kopczyki
Osiedla: sygn. obrazkowa 4-stopniowa
Hydrografia: rzeki, porochy
Nazewnictwo: hydrografia, prowincje, osiedla
Ramka: brak ramki, mapa obcięta do formatu ramki wewnętrznej
Format: r: 371×531(389×541), p: -, a: 467×626

Kolekcja: Roman Umiastowski