6. POME:¦RANIAE, WANDALI:¦CAE REGIO:¦NIS, TYP. LIVUNI:¦AE…

Skala 1:2200000; skala przybliżona,  podziałka liniowa: „Scala Milliarium German.„

Miedzioryt czarno-biały, (trzy mapy na jednej płycie), mapy ogólnogeograficzne

THEATRVM ORBIS TERRARVM. Opus nunc tertio ab ipso auctore recognitum, multisquè locis. [et] quamplurimis nouis tabulis atquè commentaris auctum kolofon: apud Ant. Christophorum Plantinum, Antverpiae M.D.LXXXIV

Arkusz z wyżej z trzema mapami ukazał się w czwartym dodatku – Additamentum IV… do czwartego wydania atlasu A. Orteliusza wydanym przez Krzysztofa Plantina, drukarza i wydawcę działającego w Lionie, Cean, Paryżu, a od 1749 roku osiadłego w Antwerpii. Jego spadkobiercami byli: zięć F. Raphelengius i J. Moretius. Christophe Plantin urodził się we Francji, prawdopodobnie w Saint-Avertin, niedaleko miasta Tours w Turenii. Nie urodził się w zamożnej rodzinie, a jego matka zmarła, gdy Plantin był jeszcze dość młody. W młodości

odbywał terminowanie jako introligator w Caen w Normandii i tam się ożenił. W 1545 roku wraz z żoną Joanną Rivière założyli sklep w Paryżu, ale po trzech latach zdecydowali się przenieść do dynamicznie rozwijającego się centrum handlowego Antwerpii, gdzie Plantin został wolnym obywatelem i członkiem Gildii św. cech odpowiedzialny za malarzy, rzeźbiarzy, rytowników i drukarzy. Jakość jego pracy introligatorskiej sprawiła, że zetknął się ze szlachetnością i bogactwem. W 1549 roku stał na czele jednego z najbardziej szanowanych wydawnictw w Europie. Był odpowiedzialny za drukowanie szerokiej gamy tytułów, od Cycerona po hymny religijne. Podczas wykonywania prestiżowego zlecenia został omyłkowo zaatakowany, otrzymując ranę ramienia, która uniemożliwiła mu pracę introligatorską i skłoniła go do skoncentrowania się na typografii i druku. W 1555 roku miał własną drukarnię i był znakomitym drukarzem. Pierwsza książka, którą wydrukował, to La Institutione di una fanciulla nata nobilmente autorstwa Giovanniego Michele Bruto, z francuskim tłumaczeniem. Wkrótce potem pojawiło się wiele innych dzieł w języku francuskim i łacińskim, które w momencie wykonania dorównywały najlepszym drukiem swoich czasów. Sztuka grawerowania kwitła wtedy w Holandii, a holenderscy rytownicy zilustrowali wiele jego wydań. W tym czasie Antwerpia była niebezpiecznym miejscem dla wydawców. W 1561 r. Hiszpański gubernator zarządził nalot na warsztat Plantina, aby prawdopodobnie pomieścić dzieła heretyckie i być sympatykiem protestantów. Aby uniknąć więzienia, Plantin szybko sprzedał wszystkie swoje prace, aby nic nie znalazło się w jego posiadaniu. Gdy tylko sytuacja wokół niego się uspokoiła, odkupił je wszystkie. W 1562 roku, podczas nieobecności Plantina w Paryżu, jego robotnicy wydrukowali heretycką broszurę, w wyniku której jego prasy i towary zostały zajęte i sprzedane. Wydaje się jednak, że w końcu odzyskał większość wartości, która została mu odebrana. Z pomocą czterech kupców z Antwerpii był w stanie ponownie założyć i znacznie rozszerzyć swoją drukarnię. Wśród tych przyjaciół było dwóch wnuków Daniela Bomberga, którzy wyposażyli go w piękne hebrajskie kroje pisma tego słynnego weneckiego drukarza. To wspólne przedsięwzięcie trwało tylko do 1567 roku, ale umożliwiło Plantinowi nabycie domu przy Hoogstraat, który nazwał „De Gulden Passer” (Złoty Kompas). Gest ten odzwierciedla komercyjny sukces wydawania książek z symbolami, które przedstawiają zbiory obrazów w połączeniu z krótkimi, często tajemniczymi objaśnieniami tekstowymi. W tym też czasie Plantin przyjął znak drukarza, który pojawiał się w różnych formach na stronach tytułowych wszystkich książek Plantin Press. Motto Labore et Constantia („Praca i stałość”) otacza symbol kompasu trzymanego w dłoni, wystającej znad chmury chmur i wpisującej okrąg. Środek kompasu wskazuje na stałość, punkt ruchu, który tworzy okrąg, jest pracą. Plantin trzyma ten instrument na swoich portretach, takich jak ten zamówiony u flamandzkiego malarza Petera Paula Rubensa. W listopadzie 1576 roku Hiszpanie bezlitośnie splądrowali i spalili Antwerpię – zasadniczo kończąc jej dominację jako centrum handlowego i najbogatszego miasta Europy – a Plantin musiał zapłacić olbrzymi okup, aby chronić swoje drukarnie. Założył oddział swojej firmy w Paryżu. W 1583 r. Stany Holandia poszukiwały typografa dla nowo powstałego uniwersytetu w Leiden. Plantin przeniósł się tam po tym, jak zostawił swój znacznie ograniczony biznes w Antwerpii swoim zięciom Johnowi Moerentorfowi i Fransowi van Ravelingenowi (Raphelengius). Plantin opuścił swoje biuro w Leiden do Raphelengiusa i wrócił do Antwerpii po tym, jak miasto stało się bardziej ustabilizowane, po podboju przez księcia Parmy w 1585 r. Plantin pracował w Antwerpii aż do śmierci. Plantin był wybitnym drukarzem i dobrze prosperującym przedsiębiorcą, wydając ponad 40 wydań książek emblematycznych. Za jego najważniejsze dzieło uważa się Biblia Regia (Biblia Króla), znaną również jako Plantin Polyglot. W obliczu rosnącej presji i zamieszania w Holandii Plantin musiał znaleźć patrona, który nie padłby ofiarą zarzutów o herezję lub byłby sympatykiem protestantów. Pomimo sprzeciwu duchownych, Plantin był zachęcany przez króla Hiszpanii Filipa II, który wysłał mu uczonego Benito Ariasa Montano do kierowania redakcją. Biblia Polyglot ma równoległe teksty w językach łacińskim, greckim, syryjskim, aramejskim i hebrajskim. To przedsięwzięcie dla Plantina było bardzo kosztowne i wymagało od niego zastawienia własnej firmy, aby zapłacić za produkcję tej Biblii, w nadziei, że w końcu przyniesie to korzyści. Wykonanie zadania wymagało trzynastu naciśnięć i pięćdziesięciu trzech ludzi. Wymagane były znaki w każdym z drukowanych języków, a stalowe stemple dostarczył francuski projektant Claude Garamond. Dzięki gorliwej pomocy Montano prace ukończono w cztery lata (1568 – 1572). Było osiem tomów w formacie folio, co oznacza, że jednorazowo można było wydrukować tylko dwie strony. Praca ta przyniosła Plantinowi niewielki zysk, ale zaowocowała przyznaniem Filipowi przywileju drukowania wszystkich rzymsko-katolickich ksiąg liturgicznych (mszałów, brewiarzy itp.) Dla stanów rządzonych przez Filipa, tytuł „Architypographus Regii”, który sumiennie dodał do strony tytułowe książek Plantin Press, a niechciany obowiązek prototypo-graphus regius, zobowiązujący go do sprawdzenia i weryfikacji umiejętności i dogmatycznego przywiązania innych drukarzy. Oprócz Plantin Polyglot, Plantin opublikował wiele innych ważnych dzieł, takich jak „Dictionarium Tetraglotton” z 1562 r., Który był słownikiem w języku greckim, łacińskim, francuskim i flamandzkim, wydania św. Augustyna i św. Hieronima, dzieła botaniczne Dodonaeus, Clusius i Lobelius oraz opis Holandii przez Guicciardiniego. Jego wydania Biblii w języku hebrajskim, łacińskim i holenderskim, jego Corpus juris, klasyki łacińskie i greckie oraz wiele innych dzieł są znane z pięknego wykonania i dokładności. Zręczny biznesmen, w 1575 r. Jego drukarnia liczyła ponad 20 pras i 73 robotników, a także różnych specjalistów, którzy wykonywali prace poza domami. Ogromną kolekcję odręcznych ksiąg rachunkowych i listów Officina Plantiniana, jak była znana, można zbadać online po digitalizacji przez Muzeum Plantin-Moretus i umieszczeniu w World Digital Library. Choć pozornie jest wiernym członkiem Kościoła katolickiego, wydaje się, że wykorzystał swoje zasoby, aby wesprzeć kilka sekt heretyków, czasami znanych jako Rodzina Miłości lub Familists. Obecnie udowodniono, że wiele ich książek, wydanych bez podawania nazwiska drukarza, pochodziło z Plantin Press. Po śmierci Plantina jego firmę przejął jego zięć Jan Moretus, który prowadził jego sklep w Antwerpii, oraz Francis van Ravelinghen, który przejął jego sklep w Leiden. Pod koniec XVII wieku biznes zaczął podupadać. Jednak prace Plantina zostały skrupulatnie zachowane. Dziś budynek, w którym mieściła się firma, nosi nazwę Muzeum Plantin-Moretus. Moretus i jego potomkowie nadal drukowali wiele ważnych dzieł w officina Plantiniana, ale firma zaczęła podupadać w drugiej połowie XVII wieku. Pozostał jednak w posiadaniu rodziny Moretus, która pozostawiła wszystko w biurze nietknięte, a gdy Antwerpia nabyła (za 1,2 mln franków) stare budynki wraz z całą ich zawartością, władze bez trudu stworzyły Musee Plantin, otwarte 19 sierpnia 1877 r. Mapa księstwa Oświęcimskiego i Zatorskiego została opracowana przez autora atlasu na podstawie mapy Stanisława Porębskiego. Opisane strony świata: SEPTENTRIO., MERIDIES., ORIENS., OCCIDENS.. Na odwrocie teksty: „LIVONIA” (roman), „POMERANIA” (roman), „OSWIECIMENSIS [et] ZATO=|RIENSIS DVCATVS” (roman). Na SE numer strony: „80”, ręcznie: „73”, ołówkiem: „(1584) | Additamentum IV, Ortelius 1579”

Rzeźba: kopczyki
Osiedla:  sygn. obrazkowa nieregularna
Hydrografia: rzeki, jeziora
Nazewnictwo: hydrografia, osiedla
Ramka: zwykła
Format : r: 160×498, p: 387×500, a: 426×546

Kolekcja: Roman Umiastowski

Nr katalogu CRP: 00299/11485-00300/11486-00301/11487

ⓒ Piotr Maria Mojski (B. de Weydenthal)