4. POMERANIÆ Vtriusqe, continentis præter ¦…

Skala 1: 3000000; skala przybliżona podziałka liniowa (z cyrklem)

Miedzioryt czarno-biały, mapa przeglądowa.

SPECULUM ORBIS TERRARUM kolofon: Antverpiae… in aedibus Gerardi de Iode. Typis Gerardi Smits 1578

Trzy mapy na jednym arkuszu odciśnięte z osobnych płyt pochodzą z pierwszego wydania atlasu G. de Jode. Mapy rytowali J. i L. Deutecum. Jan starszy, był rytownikiem, kartografem i redaktorem map, pracującym w Deventer i Haarlem od 1558 do 1601 dla Plantin, Jode, Waghenaera i Orteliusa. Brat Lucasa van Doetecuma. Dzieło to zawiera 84 mapy na 65 arkuszach i wydane zostało w dwóch tomach. Przygotowania do wydania tego atlasu trwały od 1570 roku. Data wynika z dedykacji datowanej 1578 i z przywileju datowanego 1577. Atlas ten jest niezmiernie rzadki. W polskich zbiorach znajdował się jeden egzemplarz w bibliotece Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Wilnie. Znanych jest podobno tylko 12 egzemplarzy. Jako konkurencyjne wydawnictwo do atlasu Orteliusza, stał się źródłem sporu między dwoma wydawcami, który zakończył się w 1588 roku. Ortelius wypłacił za pośrednictwem swego wydawcy Plantina G. de Jode sumę 265 florenów za wycofanie z handlu egzemplarzy pierwszego wydania Spectrum… . W 1593 roku ukazuje się jednak kolejne wydanie tego atlasu. W tym wydaniu z omawianego arkusza znika mapa Prus i pozostają tylko dwie mapy: Pomorze i Ujście Łaby (Dithmarschen). H. Zell urodzony w Kolonii pracował w Gdańsku i Królewcu. G. de Jode holenderski rytownik, drukarz, sprzedawca rycin i map, kartograf i wydawca urodził się w Nijmegen, jego dzieło zycia, atlas Spectrum… wydany był dwa razy (drugie wydanie Cornelis 1593). Większość map rytowana była w oficynie rodziny Doetichum przez braci Jana (starszego) i Lucasa. P. Bockel był autorem mapy ujścia Łaby. Peter Boeckel, także: Bökel, Bockel, Beekel (* około 1530 w Antwerpii, † 13 czerwca 1599 w Wismarze) był flamandzkim malarzem i kartografem działającym w Niemczech. Boeckel pochodził z rodziny artystów z Antwerpii i był synem malarza Corneliusa Boeckela. Mówi się, że rodzina luterańska opuściła Antwerpię z powodów religijnych i osiedliła się w Hamburgu. Pracował jako portrecista i malarz ozdobny, a także pracował jako kartograf. W 1559 roku wykonał monumentalną mapę Dithmarschen w postaci drzeworytu z dziewięciu klocków drukarskich o wymiarach 108 cm × 74 cm, której w oryginale zachował się tylko jeden egzemplarz w Austriackiej Bibliotece Narodowej. Od 1561 r. Aż na krótko przed śmiercią służył książętom meklemburskim. W 1561 r. Był malarzem nadwornym w Schwerinie z księciem Johannem Albrechtem I, a po jego śmierci w 1576 r. Wraz z bratem księciem Ulrichem III. Ostatnio pracował jako prywatny malarz w Wismarze, gdzie w 1567 roku kupił dom przy Krämerstrasse, aw 1580 roku zbudował wiatrak. Od 1584 r. był głową kościoła mariackiego w Wismarze. Jego syn Martin Boeckel († 1641) został geodetą i sekretarzem kancelarii na dworze w Schwerinie, jego wnuk Martin  von Böckel prawnikiem i dyplomatą, m.in. syndicus w Lubece i kanclerz Wolfenbüttel.

Gerard de Jode

Gerard de Jode (1509 – 1591) był kartografem, rytownikiem i wydawcą działającym w Antwerpii w XVI wieku. Urodził się w Nijmegen i zmarł w Antwerpii. Po bardzo zróżnicowanym wykształceniu naukowym, obejmującym matematykę i naukę grawerowania, służył w armii Karola V, ale szybko wrócił na studia 1. W 1547 r. Wstąpił do cechu Saint-Luc i zaczął pracować jako wydawca i grafik. Opublikował prace innych kartografów, zwłaszcza mapę świata Giacomo Gastaldiego w 1555 r., Mapę Księstwa Brabancji Jacoba van Deventera w 1558 r., Mapę świata w ośmiu kartach Abrahama Orteliusa w 1564 r. Oraz mapy Bartholomeusa Musinusa i Fernando Alvares Seco .. Jako uczeń Jan Collaert (1561-1628), Pedro Perret 2 (1555-1625) oraz jego syn Pieter de Jode (1570-1634) wykonuje druki dewocyjne przedstawiające chrześcijańskie sceny religijne. Jego główne dzieło, Speculum Orbis Terrae (in) (Zwierciadło ziemi świata), zostało opublikowane w 1578 roku, osiem lat po publikacji Theatrum Orbis Terrarum Ortelius, nie zna popularności. Kopie tego dzieła są dziś bardzo rzadkie, w przeciwieństwie do kopii opublikowanych na dużą skalę przez jego syna Corneliusa. Po jego śmierci płyty zostały zakupione przez JB Vrients, który był także właścicielem płyt Orteliusa. Jednak wziernik nigdy nie został ponownie wydany jako taki. Kopię Speculum Orbis Terrarum można znaleźć na Uniwersytecie Yale. Było to przedmiotem w 2005 roku próby rabunku przez niesławnego złodzieja Edwarda Forbesa Smileya (w). Stało się to w Bibliotece Rzadkich Książek i Rękopisów Beinecke na Uniwersytecie Yale po tym, jak pracownik biblioteki znalazł precyzyjny nóż X-Acto na podłodze. Gérard de Jode zilustrował także zbiór emblematów Laurentiusa Haechtanusa, Μικροκόσμος. Parvus Mundus. Opublikował najpierw w 1579, a następnie w 1585, roku zdobycia Antwerpii przez Alexandre Farnese, Thesauruseteris et novi Testamenti, zbiór ponad 350 druków ilustrujących Pismo Święte. Wydaje się jednak, że odbitki te posłużyły za wzór wielu malowideł ściennych w ormiańskiej katedrze św. Zbawiciela w Isfahanie. Tak więc panel przedstawiający armię faraona zatopioną w Morzu Czerwonym jest wiernie zainspirowany odpowiednią grafiką w tezaurusie. Gerard de Jode zmarł w Ansvers, 5 lutego 1591 roku.  Mapa Prus wykonana w orientacji Wschodniej, na Bałtyku wizerunek statku. Opisane strony świata: ORIENS, OCCIDENS, MERIDIES. Na SE ołówkiem: „De Jode 1578”. „Na odwrocie na E tekst: „PRVSSIA, POMERANIA ET ¦ DIETHMARSIA.„, numer strony: „IIII„, na SE pod tekstem: „D„, na W dalszy ciąg tekstu, tytuł na N: „POMERANIA ET DIETHMARSIA„, ołówkiem na NE: „De Jode 1575?”, na SE: „De Jode 1578 ¦ Cenna! Rare ¦ Rzadkość”.

Znak wodny: rozeta
Osiedla: sygnatura nieregularna
Hydrografia: rzeki, jeziora
Ramka: pojedyncza
Nazewnictwo: hydrografia, państwa, prowincje, 2-st. osiedla
Format: r: 152×220, p: 156×222, a: 434×569

Kolekcja: Roman Umiastowski

Nr katalogu CRP: 00526/11859

Nr katalogu CRP: 00527/11860

Nr katalogu CRP: 00528/11861

ⓒ Piotr Maria Mojski (B. de Weydenthal)