57. REGNUM DANIÆ, ¦ CUM INSULIS ET CONTERMINISIS TERRIS, ¦ correctius quam antehac delineatum et editum: ¦ simul comprehendens ¦ Iti-nera & mansiones Ræ:Mtis: SUECIÆ, ¦ Exercitus eius, jam inde a primo ingréßu, vsqz in belli exitum, ¦ ad annum 1660. ¦ Per Erricum I:DAHLBERG Locumtenentem ¦ su-premi Castrorum metatoris.
Mapa Królestwa Danii oraz Pomorza (Szczecin)
Skala przybliżona 1:1000000, podziałka liniowa na SE: „Milliaria Germanica communia”
Miedzioryt czarno-biały
No: 57
Mapa Królestwa Danii oraz Pomorza (Szczecin). Dahlbergh przedstawia m.in. ruchy wojsk szwedzkich, od wkroczenia aż do zakończenia wojny (1660 r.). Znajdujemy też miejscowości znane z wyprawy Stefana Czarnieckiego: twierdzę Koldyngę, wyspę Alsen, miasta:Sonderburg i Nortburg, miejscowości na Fionii itd. Jednym z przyczynków do zakończenia potopu szwedzkiego była udana wyprawa Stefana Czarnieckiego do Danii. Wojsko polskie i jego wódz, gromiąc Szwedów, okryli się wielką chwałą, o czym do dziś wspomina „Mazurek Dąbrowskiego”. Żołnierze polscy mieli też możliwość zapoznania się w Danii z wieloma dziwnymi dla nich obyczajami. W czasie potopu, gdy Szwedzi zaczęli doznawać w Polsce pierwszych niepowodzeń i porażek, król szwedzki Karol X Gustaw zdał sobie sprawę, że nie zdoła samodzielnie pokonać Rzeczypospolitej. Stworzył wtedy pierwszy w dziejach plan rozbioru naszego kraju i wkrótce przekonał do tego pomysłu elektora brandenburskiego Fryderyka Wilhelma, księcia siedmiogrodzkiego Jerzego Rakoczego i przywódcę Kozaków Bohdana Chmielnickiego, a także Bogusława Radziwiłła, który postanowił oderwać Litwę od Polski. Los Rzeczypospolitej zdawał się przesądzony, kiedy w Radnot na Węgrzech (obecnie w Rumunii) 6 grudnia 1656 roku podpisano pierwszy w dziejach układ rozbiorowy. W tej sytuacji do wojny przeciwko Szwecji przystąpiły po stronie polskiej Austria i Dania, a siedmiogrodzkie wojska J. Rakoczego zostały doszczętnie rozbite przez Polaków – plan króla szwedzkiego runął. Szwedów opuścił także elektor brandenburski, który po traktatach welawsko-bydgoskich z 19 września i 6 listopada 1657 roku przyłączył się do koalicji antyszwedzkiej w sojuszu z Rzecząpospolitą. W zamian uzyskał zwolnienie z zależności lennej wobec króla polskiego w Prusach Książęcych. Wydawało się, że nowa koalicja polsko-brandenbursko-austriacko-duńska zmusi Szwedów do szybkiej kapitulacji. Karol X Gustaw w błyskawicznej kampanii zaatakował jednak Danię i pokonał króla duńskiego Fryderyka III, który 27 lutego 1658 roku w Roskilde musiał podpisać kapitulację. Zgodnie z jej warunkami oddał Szwedom Skanię i inne terytoria oraz zawarł z nią przymierze, zobowiązując się do nieprzepuszczania przez cieśniny duńskie na Bałtyk żadnych okrętów wojennych. Jednak Szwedzi szybko przymierze pogwałcili i ponownie zaatakowali Danię, wtedy pomocy udzielili jej Holendrzy. Zanim król Jan II Kazimierz zdecydował się na podpisanie z Brandenburczykami traktatów welawsko-bydgoskich, pod koniec września 1657 roku Czarniecki wyruszył z wojskiem z Wielkopolski. Przekraczając granicę Rzeczypospolitej, znalazł się na Pomorzu Zachodnim, należącym wówczas do Brandenburgii, a w okolicach Szczecina – do Szwecji. Spodziewano się, że pójdzie na pomoc królowi duńskiemu, gdyż jeden z podjazdów polskich dotarł pod Szczecin, jednak pozostałe oddziały poprzestały tylko na złupieniu ziem Brandenburczyków w okolicach Stargardu. 23 października 1657 roku jazda Czarnieckiego znowu ruszyła na zachód z obozu pod Ujściem w Wielkopolsce, by w kilka dni później przeprawić się przez Odrę i rozbić w Pasewalku na północny-zachód od Szczecina. Na terytorium szwedzkim żołnierze polscy wzięli odwet za bezwzględną politykę Szwedów na ziemiach polskich – kapelan Adam Piekarski pisał lakonicznie, że prowincja dymem śmierdzi. Próba zdobycia miasta Ueckermunde się nie powiodła, jednak po zawarciu sojuszu z Brandenburgią 12 listopada Czarniecki wrócił do kraju. Jedynym skutkiem tej wyprawy było splądrowanie ziem przeciwnika i wymuszenie na nim zawarcia pokoju i przystąpienia do wojny po stronie polskiej.
Legenda: brak (w treści 14 herbów regionów Danii i Szwecji, Sztych precyzyjnie wykonany)
Kartusz: Tytułowy ozdobiony na N herbem Szwecji z gryfami
Ramka: Wałek ozdobny, ramka podwójna.
Sygnatura: W kartuszu tytułowym: Per Erricum I. DAHLBERG Locumtenentem supremis Castrorum. Na SW: Cordier sculp
Format: 285×340
Nr katalogu CRP: No-57-XXXX-1
ⓒ Piotr Maria Mojski (B. de Weydenthal)