5. Auctior et Corrector Tabula Chorographica ¦ REGNI POLONIÆ, ¦ Vicina-rumque Regionum, ubi itinera, quae Seren . ¦ Rex Sueciæ ¦ CAROLUS GU-STAVUS ¦ una cum Exercitibus suis ab initio usque ad sinem bellisecit, ¦ nummeris deno-tantur, per supr. Castr. Metat. loc. E. J. Dahlberg. ¦ Stationes et loca ubi Sereniss. Rex ipsem et fuit Corona indicantur; ¦ reliqua Vero itinera per Ejusdem Generales Fuere consecta.
Mapa Królestwa Polskiego
Miedzioryt czarno-biały
No: 5
Mapa Królestwa Polskiego rytowana przez Louisa Cordiera około roku 1670, pochodzi z okresu II wojny północnej. Dahlbergh pełnił funkcję urzędnika w Izbie Pomorskiej, a w 1647 r. Otrzymał zlecenie zbadania wszystkich szwedzkich twierdz na Pomorzu, Brandenburgii, Meklemburgii, Bremie i Westfalii. 1650–1654 pobierał lekcje perspektywy i teorii fortyfikacji u Georga Andreasa Böcklera we Frankfurcie nad Menem, następnie studiował sztukę i architekturę we Włoszech. W 1656 r. Ponownie skierowany do armii szwedzkiej, jako inżynier zbudował nowe fortyfikacje i wyróżnił się w II wojnie północnej przeciwko Polsce i Danii w taki sposób, że w 1660 r. Otrzymał stanowisko podpułkownika i dyplom szlachecki i szybko wzniósł się do wyż-szych godności. W tym samym czasie powstały pierwsze rysunki do miedziorytów w opowiadaniu Samuela von Pufendorfa o królu Szwecji Karolu X. Gustawie (wyd. Dopiero 1696/97). Dzięki przywilejowi królewskiemu w 1661 roku rozpoczęto prace nad jego głównym dziełem, dużym geograficzno-historycznym przedstawieniem ziem szwedzkich. 1667–1668 udał się do Paryża, aby wygrawerować dla niego pierwsze tablice. Prace te zostały czasowo zawieszone, gdy w 1674 roku powierzono mu odpowiedzialność za całą szwedzką budowę twierdzy. Dopiero w 1684 r. Kontynuował prace nad topografią, obecnie jako oficjalny wydawca z ramienia rządu. Kontynuował karierę w administracji cywilnej, w 1687 został namiestnikiem (Landshövding) w Jönköping, w 1693 szwedzkim hrabią cesarską, feldmarszałkiem i generalnym namiestnikiem księstw Bremy i Verden, a w 1696 Inflant. W 1700 r. Bronił Rygi przed Polską Saksońską w Wielkiej Wojnie Północnej, zrezygnował w 1702 r., Gdy Karol XII. zaatakował Polskę wbrew swojej woli i zmarł 16 stycznia 1703 roku w Sztokholmie. Ze względu na swoje zasługi dla usprawnienia konstrukcji twierdzy w Szwecji nazywano go „Vaubanem Szwecji”. Jego główne dzieło, Suecia antiqua et hodierna, ukazało się w Sztokholmie dopiero w 1716 roku w trzech tomach płytowych z 354 miedziorytami na 321 częściowo zagiętych płytach i 13 stron rejestrów. Część tekstowa nigdy nie wyszła poza wstęp, a planowany czwarty tom z widokami z podbitych terenów nie został wydany jako rycina. Kilka razy pojawiły się nowe wydania i faksymile. Rzadkie i wspaniałe dzieła widoków szwedzkich miast, portów, zamków, nie-zwykłych budynków, ale także staro nordyckich miejsc i pomników ze Szwecji i Finlandii są ważnymi dowodami wyszukanych projektów budowlanych korony i szlachty po wielkich wojnach. W przedstawieniach poszczególnych budynków i ogrodów często wzoruje się na modelach francuskich i holenderskich, a widoki miast wzorowane są na przykładzie Meriana. Na E przy kartuszu scena batalistyczna, kartusz tytułowy z herbami Polski i Litwy. Sygnatury z kolorami, punkty postoju armii Karola Gustawa, treść mapy znacznie bogatsza na północy niż w centrum i na południu, wzbogacona herbami polskich woje-wództw oraz herbami Polski i Litwy. Na SE w treści napis: „L. Cordier sculp.”.
Rzeźba: kopczyki, kreski
Osiedla: sygnatura, plany
Hydrografia: rzeki, jeziora, bagna
Komunikacja: marszruty armii K. Gustawa
Nazewnictwo: regiony, mikroregiony, hydrografia, województwa, państwa
Współrzędne geograficzne: opisane tylko na W i E co 1°, podział graficzny co 10′ w ramce wewnętrznej.
Ramka: zewnętrzna ozdobna, wewnętrzne tylko na W i E
Format: r: 288×376, p: 295×380, a: 363×430
Nr katalogu CRP: No-05-1-3093A-00033-03422
ⓒ Piotr Maria Mojski (B. de Weydenthal)