40a. Prælii. ad WARSAVIAM dies primus…

Kartusz tytułowy – kontynuaclja na NE :

Heic Cells Princeps Pala:¦tinus fubbacenfi qui primo con:¦flict ala dextra præerat,inter Syl ¦ uam Biallaconfen et fiftulam conftitit facut ¦ tate ulterius pergendi ipfi ademta, ob continu ¦ Tormentorum Polonion explosions quibus ¦ inferam noctem vfq petebatur. ¦ F. Turmæ Poloniæ locis editioribus adangus ¦ tias prope. G. Pergentes, ut Suecor: Cohortibus ¦ pracurrentibus receptum ad Exercitum præ:¦ciderent. ¦ H. Ser: Rex Suecia legionibus Com: Walde:¦seij Trib: Cani et Tauby Polonos repellens ¦ agmina fua pracurrentia periculo liberabat. ¦ I. Peditat Suedicus et Brandenb: superatis Vi:¦arum anguftis tergo ala dextra fe adjungebat. ¦ K. Suecortormenta bellica quibus impetus hos:¦tium aduentantum retundebatur. ¦ L. in Hoc Campo Suedica et Brandenburg¦ opiæ cum tormentis Suis noctu Subfiftere ¦ ordinibus obanguftiam loci non ni: ¦ hit turbans. ¦ M. Peditatus Polonicus fub jpfis. ¦ Caflris confistens ¦ N. Polonicus et lithuan: Exercitus. ¦ O. Munimentum Polonorum.

Na S zintagrowny w ramce spis dowódców i generałąw:

1.S. P.Mai Suecia. ¦ 2. Serenifs: E lector. ¦ 3. fer Princeps Adolph:loan Reg.M.frater. ¦ 4.Ser Prine: Carol, Magnus Marchio Badenfis.Ser Pr: ¦ 5. Ser Prine: Philipus com Pal: Julebacenfis. ¦ 6. Illuft: Dn: Com: Wrangelus Campi Maresch. ¦ 7. Ser: Pr: Comes Palat: ab Simmern:. ¦ 8. Illuftr: Dn: Com: Gabriel Oxenstiarna. ¦ 9. Ser. P. Carolus Dux: Megapolit. ¦ 10. Illustr. Dn: Comics Tot R.Senat et Gen:. ¦ 11. Illustr: Dn: Princeps Radzil:. ¦ 12. Illust: Dn: Com: Schlippenbach R.S.senat. ¦ 13. Illuftr Dn: Comes Duglafus Gen:. ¦ 14 Ill: Dn de sparr: retourment præfect. ¦ 15. Ill: Dn. Com: Georg: fried. a Waldek lic. Gen: ¦ 16. Ill: Dn. Baro Henricus Horn Excub. Gen. ¦ 17. Dn: Excub Præf: Gen Bulou. ¦ 18. Dr Excub. Gen: Goltz. ¦ 19. Dn: Excub: Gen: Baddeker. ¦ 20. Dn: Com. Ioan: a. WáldeK. ¦ 21. Dn: Exc: Gen Kannenberg.

Miedzioryt czarno-biały

No: 40

Bitwa pod Warszawą, pierwszy dzień 18 (28) lipca 1656 r. Legenda wymienia m. in.: za polskie i litewskie, pospolite ruszenie oraz Tartarorum hordae. Król szwedzki. 2. Elektor brandenburski. 3. Książę Adolf Jan. 4. Książę Karol badeński. 5. Książę Filip, palatyn Sultzbachu. 6. Wrangel, marszałek polny. 7. Książę palatyn z Suimmern. 8. Gabriel Oxenstierna. 9. Książę Karol z Megapoldt. 10. Hrabia Tott. 11. Książę Radziwiłł. 12. Hrabia Schlippenbach. 13. Hrabia Douglas. 14. De Sparr dowódca regimentu. 15. Hrabia Jerzy Waldeck. 16. Baron Henryk Horn. 17. Generał Bülov. 18. Generał Goltz. 19. General Baddeker. 20. Hrabia Jan Waldeck. 21. Generał Kannenberg. Rycina przedstawia koncentrację wielkich sił zbrojnych polskich i szwedzkich nad Wisłą pod Warszawą oraz wstępne walki na terenie pomiędzy lasem białołęckim a Wisłą. Osada Białołęka plonie. Na pierwszym planie oprócz wymienionych – sztafaż: jeźdźcy szwedzcy oraz konni. Legenda umieszczona w dwóch bogato ozdobnych kartuszach oraz u dołu, w wycięciu ramy. Miejsce puste, wolne od wojsk, wypełnia dekoracyjne drzewo porosłe pnączami (chmiel). Rycina w pełni wykazuje cechy sztuki Dahlbergha. Bitwa Warszawska była bitwą stoczoną 28-30 lipca 1656 r. pomiędzy wojskami polsko-litewskimi w sojuszu z chanatem krymskim z jednej strony i Królestwem Szwecji w sojuszu z elektoratem brandenburskim z drugiej. Była to jedna z największych bitew podczas II wojny północnej i wojny szwedzko-polskiej 1655-1660. W tej bitwie przeważające siły szwedzko-brandenburskie odniosły zwycięstwo

Princes Carolus

nad znacznie liczniejszą polsko-krymsko-tatarskim wojskiem. Konsekwencje zwycięstwa na dalszy przebieg wojny były jednak minimalne, jednak stolica Polski Warszawa została następnie ponownie zajęta i splądrowana przez Szwedów i Brandenburczyków. Siły polsko-litewskie pod dowództwem króla Jana II Kazimierza liczyły od 50 do 60 tysięcy ludzi, z czego tylko 4500 to piechota. Reszta była kawalerią. Tuż przed bitwą przybyło około 20 tysięcy jeźdźców sprzymierzonego z Polską chana krymsko-tatarskiego. Przeciwstawne armie Szwecji i Brandenburgii, dowodzone przez króla Karola X Gustawa i elektora Fryderyka Wilhelma, liczyły tylko 18 000 ludzi, ale ich piechota licząca w sumie 6 400 ludzi przewyższała polską. Po wylądowaniu pod Gdańskiem armia pomaszerowała na południe w kierunku Warszawy. Jan II Kazimierz poprowadził swoją armię przez Wisłę i na prawym brzegu rzeki, około 5 kilometrów na północ od Pragi, napotkał zbliżające się siły szwedzko-brandenburskie. Był tak pewny swojego zwycięstwa, że powiedział ambasadorowi francuskiemu, że dał Tatarom Szwedom na śniadanie i że chciałby umieścić elektora w dziurze, gdzie nie zaszło ani słońce, ani księżyc. Pierwszy dzień bitwy — Johann Phillipe Lemke. Pierwszego dnia Szwedzi i Brandenburczycy przeprowadzili konwencjonalny atak frontalny, który został odparty przez Polaków. Przestrzeń między Puszczą Białołęcką na

Carolus Gust. Wrangell

wschodzie a Wisłą na zachodzie była zbyt wąska dla linii bojowej i uniemożliwiała piechocie szwedzkiej i brandenburskiej stworzenie skutecznej linii ognia z muszkietów i pisk. Ponadto wojska polsko-litewskie przeprowadziły okopy przed swoimi pozycjami, dając im bardzo trudną do ataku pozycję obronną. Następstwa. Bitwa Warszawska była pierwszą znaczącą bitwą po wojnie trzydziestoletniej i przyciągnęła uwagę całej Europy, szczególnie ze względu na szwedzki manewr taktyczny. Ponieważ król i elektor mieli bardzo różne cele wojenne, rozstali się wkrótce po bitwie i paradzie zwycięstwa ulicami Warszawy: Karl Gustav ruszył w kierunku Gdańska przeciwko nowo formującym się siłom polskim na dolnej Wiśle, Fryderyk Wilhelm miał do walki o wschodnią granicę Prus zabezpieczyć najechanych jeźdźców litewskich i tatarskich. Klęska króla polskiego zmusiła go do przeniesienia zwierzchnictwa nad Prusami Książęcymi na rzecz Brandenburgii w zamian za nowy sojusz Polski z Brandenburgią przeciwko Szwecji w traktacie w Wehlau w 1657 roku.

Legenda:          w dwóch kartuszach na NW i NE oraz zintegrowana w ramce na N

Kartusz:           Na NW bogato zdobiony z cherubinami i zbroją, na NS, bogato zdobiony z cherubinami i tarczami z herbami Szwecji i Wazów: 2 wojsk szwedzkich i 2 wojsk korony.

Ramka:            Wałek ozdobny, Na N zbroja szwedzka, herby sztandary i włócznie

Sygnatura:        brak

Format:            285×340

Nr katalogu CRP: No-40-4279

ⓒ Piotr Maria Mojski (B. de Weydenthal)