39a. DANTISCVM

Ichnographia Urbi Gedani et Caftelli ad oftium Uiftula uulgo Werchfelmunde ¦ teinique districtus ad mare acutum, Balticum vsque vna cum delineatione fluminum ftagnorum Palu:¦dum, Montium, reliquarumque monitionum. ¦ 1. Farum dictum longum. ¦ 2. Curia. ¦ 3. Armamentorum. ¦ 4. Templum Cathedrale. ¦ 5. S. Iohannis. ¦ 6. Dominicanorum. ¦ 7. S Catharinæ. ¦ 8. S Bartholomei. ¦¦ 9. Lacobi. ¦ 10. S. Elisabethæ. ¦ 11. Carmelitarum. ¦ 12. S. Clara. ¦ 13. S. Trinitatis. ¦ 14. S. Petri. ¦ 15. S. Saluatoris. ¦ 16. S. Barbara. ¦¦ 17. S. Gertrudis. ¦ 18. Ad Sanctum Signum. ¦ 19. Nofoconium Bockenhaus. ¦ 20. Ierusalem. ¦ 21. S.Spirit. ¦ 22. Tehr hof. ¦ 23. Porta noua. ¦ 24. Porta alta. ¦¦ 25. Porta S: Iacobi. ¦ 26. Porta Langartensis. ¦ 27. Locus vbi naues exone:¦rantun vulgo Lafladie. ¦ 28. Arx vetur. ¦ 29. Turris ubi puluis pyrius ¦ custoditur. ¦ 30. Al Turres.

Miedzioryt czarno-biały

No: 39

Widok, mapa i plan okolic Gdańska, będący pierwszym (poza planem A. Dicmanna) dokładnym planem miasta i jego okolic, stanowił podstawę wielu późniejszych planów; Karol Gustaw, atakując Polskę, zamierzał zdobyć Prusy Królewskie wraz z Gdańskiem, Prusy Książęce oraz Kurlandię. Była to bardzo ryzykowna akcja, gdyż takie nagłe wzmocnienie szwedzkiej potęgi nie leżało w interesie wielu państw, i to nie tylko katolickich jak Austria, ale także Danii, Rosji oraz ciągnącej znaczące zyski z handlu gdańskiego Holandii. Z tego powodu do ataku na Polskę Szwedzi nie użyli wszystkich swych sił, ale pozostawili też dużą ilość wojska wewnątrz swego kraju, by odeprzeć ewentualny atak Duńczyków lub Holendrów. Wzmocniono także załogi inflanckie, by zabezpieczyć się od strony Rosji. Karol Gustaw liczył też na to, że błyskawiczne zwycięstwa, jakich się spodziewał, zniechęcą inne kraje do wojny ze Szwecją. Według planu Karola Gustawa armie szwedzkie miały dokonać dwustronnego uderzenia na Prusy – z Inflant i Pomorza Zachodniego. De la Gardie, który dysponował fińskimi regimentami i oddziałami zaciągniętymi w Estonii i Inflantach, miał wkroczyć do północnej Litwy, opanować tereny nad Niemnem i Wilią, by nie dopuścić do zajęcia ich przez posuwających się od wschodu Rosjan, a następnie skierować się w kierunku Wisły, mijając Prusy Książęce. Arvid Wittenberg dowodzący oddziałami zaciągniętymi w Niemczech miał wkroczyć do Wielkopolski i zająć ziemie między Wartą a Notecią. Zaraz za nim miała wkroczyć armia, którą osobiście dowodził Karol Gustaw. Armia królewska złożona z regimentów krajowych oraz szwedzkich i fińskich wojsk zaciężnych połączyć się miała z siłami Wittenberga i po rozbiciu wojsk polskich wspólnie odciąć Prusy Królewskie od reszty kraju. Następnie wszystkie trzy armie szwedzkie, przy współudziale floty wojennej, miały dokonać koncentrycznego uderzenia na Prusy Królewskie. Późniejszy rozwój wydarzeń i zaskakujące sukcesy wojsk szwedzkich całkowicie zburzyły te plany.

Legenda: W osobnym kartuszu na NW na części będącej planem miasta na S
Kartusz: Dwa kartusze: tytułowy i z legendą, tytułowy zintegrowany w ramce na N ponad widokiem Gdańska
Ramka: Wałek gruby, ozdobiony
Sygnatura: Na SW: “F. D. La pointe sculp.”
Format: 285×340

Nr katalogu CRP: No-39-3124-01066-38484

ⓒ Piotr Maria Mojski (B. de Weydenthal)