17a. Repræsentatio actus quo Polonicus Strategus…

Comes Wittenbergis gi nomine P. M: Suecia iuramentum acceptavit. b. Generalis Comes Douglas. c. Generali Comes de Dona. ¦ d. Generalis Comes Jacoby de la Gardie. e. Illustrisiin, Comes Pontis de la Gardie. f. Gen. Maior Comes Gustavus Oxenftiana. g. Gm. Maior ¦ Jihan Wrangel. h. Gen. Maior Henricus Hornius. i. Gen. Mai: Comes Carolus Lewenhalept. k. Comer Woldemarus Regis Dariæ Christiani 4 filius. ¦ l. Tribun, Carolus Sparre.m. Polonicus Strategus Princes Konierpolski. n. Princeps Demetrius Wisnewitzki .o. Princes Michael Wisnewitzki. ¦ p. Gen. Commiss: Sapicha. q. loh. Piaczinski Gen. Quartianorum. r. loh. Sobiezki Tribunus. s. Chriftop: Posinski Trib. t. Niemritz Trib. ¦ u. Coretzki Trib. w. Stanisslafski Trib x. Exercit, Polonic,. y. Urbs et Arx Cracoviensis.

Na S w ramce:

vera Representatio acts qvo Polonicus Strategus Potoski et Coronz Signifer Coronce Coronie cum multis aliis ¦ altiorum gradum dibus et Tribuns Reg, Sirci CAROLO GUSTAVO p Oppidum Novemiafise dediderint a post d. 3 Novemb 1655 non procul Sandomiria ¦ in aperto campo luramentum Fidelitatis dixerunt ¦Generali Comer Douglasqui nomine RegM Suecia Juramentim acceptavit. Carol, Magnús Marchio Badenfe, 3. Carolis Dux Megapolistanus ¦ 4. Gen. Maier Comes Oxenfiarna 5. Gen. Mai. loh. Wrangel. 6.Baro Carol, Sparre Tribuni. Strategis Polozka.8. Georgis Lubomirski¦ 9. Palatinus Vilnenfis Litepski. 10. Subcamerariis Kiovienfis Niemeritzki. Trib. Kalin/ki12. Trib. Brokow/ki.xs. Trib. Makowski.14. Trib. Prusinski ¦ Dahlbergh ad vivum delin: 15. Exercit Polonici 2000 Bellatorim Constans.

Miedzioryt czarno-biały

No: 17

Przysięga feudałów. Dwie sceny przysięgi wierności na imię Karola Gustawa. U góry: 16 (26) października 1655 r. na przedpolu Krakowa. Aleksander Koniecpolski, chorąży koronny, na czele magnatów składa przysięgę wiernopoddańczą. Odbiera ją w imieniu króla marszałek Arvid Wittenberg w otoczeniu generalicji. Obie grupy, polska i szwedzka, na koniach. Feudałowie polscy w uroczystej postawie, w bogatych strojach (odkryte głowy, uniesione dwa palce, na ramionach delie okładane futrem). Legenda w ozdobnym kartuszu (góra) wymienia książąt: Wiśniowieckich, Dymitra i Michała (późniejszy król), Jana Sobieskiego, Jana Sapiehę i innych.  W głębi chorągwie jazdy polskiej, za nimi zwarte szeregi piechoty szwedzkiej z uniesionymi pikami. Na horyzoncie zarys architektury m. Krakowa i zamku na Wawelu. U dołu: 3 (13) listopada 1655 r. na przedpolu Sandomierza generał Robert Douglas, w otoczeniu szwedzkiej generalicji, stojąc przed namiotem odbiera przysięgę. Na czele magnatów i szlachty składają przysięgę: Stanisław Rewera Potocki, hetman wielki koronny, i Stanisław Lanckoroński, hetman polny koronny. Na pierwszym planie grupa jazdy, polskiej, luzaków, służby, koni. W głębi szeregi wojsk szwedzkich. Kompozycja obu rycin ujęta strefowo, symetrycznie, w jednej ramie. Oblężony Kraków na skutek kapitulacji wojsk koronnych nie miał już szans na odsiecz. Zdając sobie z tego sprawę Stefan Czarniecki postanowił uratować swoje nieliczne, lecz prezentujące wysokie walory bojowe oddziały i 12 października przystąpił do rozmów kapitulacyjnych. Po 3 tygodniach walk Kraków skapitulował 17 października, a dwa dni później, stosownie do zawartej umowy kapitulacyjnej, broniący miasta garnizon polski złożony z oddziałów Stefana Czarnieckiego i Fromholda Wolffa opuścił miasto. Wojska te otrzymały wyznaczone w umowie leże zimowe i do 18 listopada miały zdecydować czy pozostać na służbie u Jana Kazimierza, czy też poddać się Karolowi Gustawowi. W tym samym dniu, w którym skapitulował Kraków, król Polski Jan Kazimierz dotarł do Głogówka. Kraków był ostatnim poważnym punktem oporu i w nim 21 października poddało się Karolowi Gustawowi 7 województw koronnych: krakowskie, sandomierskie, kijowskie, ruskie, wołyńskie, lubelskie i bełskie. Choć niektóre z nich były w ręku rosyjsko-kozackim, przysięgę na wierność królowi Szwecji składała zbiegła stamtąd szlachta. Kilka dni później to samo uczynił Aleksander Koniecpolski (1620–1659), mający przy sobie niedobitki wojsk kwarcianych. Do Szczecina zaczęły ciągnąć pierwsze tabory łupów zdobytych na obszarze Polski. W tydzień po wymarszu Czarnieckiego z Krakowa znajdujące się pod Tarnowem wojska Lanckorońskiego (pobite pod Wojniczem) uznały władzę Karola Gustawa. Stało się to dzięki agitacji wysłanników króla Szwecji, a także za namową niektórych wysokich rangą oficerów jak Aleksander Koniecpolski, Dymitr Wiśniowiecki i Jan Sobieski. Dwa dni później (28 października) to samo uczyniły wojska hetmana wielkiego koronnego Stanisława Potockiego, które pokonane zostały pod Gródkiem Jagiellońskim (29 września) i chcąc uniknąć ostatecznej zagłady, wycofały się za San i schroniły się pod szwedzką protekcję. Za przykładem wojska koronnego poszły liczne sejmiki szlacheckie.

Legenda: Listy dygnitarzy składających przysięgę Karolowi Gustawowi na N i na S w kartuszach tytułowych.
Kartusz: Na N i S dwa kartusze tytułowe. Na N bogato zdobiony laurami, w centrum herb szwedzki.
Ramka: Wspólna – wałek ozdobny
Sygnatura: Na W w listwie środkowej: Swidd lebi sculp. Holmiae 1689, w katuszu tytułowym N: Dahlbergh ad vivum delin:
Format: 285×340

Nr katalogu CRP: No-17-3104-2

ⓒ Piotr Maria Mojski (B. de Weydenthal)