16-1. CRACOVIA ¦ Sedes Regia. ¦…

Miedzioryt czarno-biały

No: 16

Plan oblężenia Krakowa. Miasto było oblegane od września do października 1655 r. przez wojska króla Szwecji Karola X. Król Polski skapitulował 13 października. Zabytki miasta są nazwane. Tytułowy kartusz ozdobiony jest herbem króla Szwecji oraz atrybutami wojskowymi. Panorama ukazywała się w różnych wyd. dzieła Samuela Pufendorfa. Po bokach kartusza z tyt. 2 draperie z objaśnieniami oznaczeń literowych z panoramy: Nomina Legionum Suecorum Equitatius, Peditatus. Pod dolną ramką: z lewej s. – N.16.; z prawej s. – W. Swidde Sculp., N16. Pośrodku dolnej ramki objaśnienia oznaczeń liczbowych z panoramy. Przedstawia oblężenie miasta przez wojska szwedzkie pod wodzą Karola Gustawa. Kapitulacja 8 (18) października 1655 r. Tyt. z mapy pod górną ramką pośrodku w owalnym kartuszu ozdobionym chorągwiami, panopliami i 3 herbami. Verso: blanco. W prawym dolnym narożniku: E. I. Dahlbergh, ad viv. delin. Na skutek kapitulacji wojsk koronnych nie miał już szans na odsiecz. Zdając sobie z tego sprawę Stefan Czarniecki postanowił uratować swoje nieliczne, lecz prezentujące wysokie walory bojowe oddziały i 12 października przystąpił do rozmów kapitulacyjnych. Po 3 tygodniach walk Kraków skapitulował 17 października, a dwa dni później, stosownie do zawartej umowy kapitulacyjnej, broniący miasta

garnizon polski złożony z oddziałów Stefana Czarnieckiego i Fromholda Wolffa opuścił miasto. Wojska te otrzymały wyznaczone w umowie leże zimowe i do 18 listopada miały zdecydować czy pozostać na służbie u Jana Kazimierza, czy też poddać się Karolowi Gustawowi. W tym samym dniu, w którym skapitulował Kraków, król Polski Jan Kazimierz dotarł do Głogówka. Kraków był ostatnim poważnym punktem oporu i w nim 21 października poddało się Karolowi Gustawowi 7 województw koronnych: krakowskie, sandomierskie, kijowskie, ruskie, wołyńskie, lubelskie i bełskie. Choć niektóre z nich były w ręku rosyjsko-kozackim, przysięgę na wierność królowi Szwecji składała zbiegła stamtąd szlachta. Kilka dni później to samo uczynił Aleksander Koniecpolski (1620–1659), mający przy sobie niedobitki wojsk kwarcianych. Do Szczecina zaczęły ciągnąć pierwsze tabory łupów zdobytych na obszarze Polski. W tydzień po wymarszu Czarnieckiego z Krakowa znajdujące się pod Tarnowem wojska Lanckorońskiego (pobite pod Wojniczem) uznały władzę Karola Gustawa. Stało się to dzięki agitacji wysłanników króla Szwecji, a także za namową niektórych wysokich rangą oficerów jak Aleksander Koniecpolski, Dymitr Wiśniowiecki i Jan Sobieski. Dwa dni później (28 października) to samo uczyniły wojska hetmana wielkiego koronnego Stanisława Potockiego, które pokonane zostały pod Gródkiem Jagiellońskim (29 września) i chcąc uniknąć ostatecznej zagłady, wycofały się za San i schroniły się pod szwedzką protekcję. Za przykładem wojska koronnego poszły liczne sejmiki szlacheckie. Na Litwie natomiast w tym samym okresie hetman litewski Janusz Radziwiłł zawarł 20 października ostateczny układ ze Szwedami – na jego podstawie Szwedzi zobowiązali się do przywrócenia Litwie wszystkich utraconych ziem.

Legenda: brak
Kartusz: Na N tytułowy, zdobiony laurami i muszlami
Ramka: Wałek z muszlami, liśćmi laurowymi, sygnetami i gładkimi elementami.
Sygnatura: Na SE: E. I. Dahlbergh advir: ¦ delin. Na SE poza ramką: W. Swidde Sculp.
Format: 285×360

Nr katalogu CRP: No-16-XXXX

ⓒ Piotr Maria Mojski (B. de Weydenthal)