13b. Conflictus apud Tarnovam et Wunicium ¦ Ubi Rex Carlus Gustavuscum parte sui equitatus Coniezpolscium Polonieum ¦ strategium qui cumaliquot milibs Quartianorium zvalackorium et Dovarcorium ¦ Cracoviae Suecursiem ibat invadebatac infugam conuciebat captis Polonorum castris ¦ labaro Regnicum Comites Denlioff omniburg impedimentis. Die 23 Septemb: 1655
Bitwa pod Tarnowem i Wojniczem 23 września 1655 r
Miedzioryt czarno-biały
No: 13
Bitwa pod Tarnowem i Wojniczem 23 września 1655 r. Wojska szwedzkie pod dowództwem Karola Gustawa polskie pod dowództwem chorążego koronnego Aleksandra Koniecpolskiego. Na S na rycinie dominuje pierwszoplanowa scena batalistyczna. W głębi topografia terenu pomiędzy Tarnowem a Wojniczem i ruchy Wojsk w kilku fazach bitwy. W tej scenie batalistycznej widoczne typowe cechy sztuki Dahlbergha bystrość obserwacji ruch światłocień dramatyzację. Sztycharz Willem Swidde zastosował tu lekką impresyjna kreskę nieco inną niż na innych ilustracjach. Obraz tonie w dymie i wznieconej przez walczących kurzawie. Jest wrażeniowy i sugestywny. Dahlbergh nie ukrywa realizmu ciężkiej zaciętej walki. W scenie batalistycznej widoczny jeździec polski zapamiętale tnący szwedzkiego rajtara, pod którym pada koń na W od nich szwedzki jeździec mierzy z pistoletu, do Polaka którego włócznia ugodziła szwedzkiego konia. Dalej na W rajtar pod cięciem polskiej szabli spada z konia. Dym z pistoletów przesłania ciosy białej broni, w której górują Polacy. Na ziemi leży oręż polski i szwedzki zabici i ranni ludzie i konie. Polacy i Szwedzi zmieszali się w zaciętej walce. Ten fragment ryciny posiada wartości artystyczne i dokumentalne. Kompozycja biegnąca po przekątnej od NW do SE daje wrażenie wezbranego potoku płynącego w dół, gdzie leżą skłębione ciała pobitych. Pierwszy plan potraktowany jak zwykle sylwetowo spokojny pejzaż daje naturalną ramę scenie w głębi. Artysta jest pewny swoich środków stosuje je świadomie i trafnie. Ludzie i konie różnią się nie tylko strojem typem gestem i sposobem walki. Mocnej budowy krępego polskiego jeźdźca niesie niewielki tatarski bachmat inny w budowie nić koń szwedzki szeroko piersisty ciężki i spasiony. Włócznie szable rapiery pistolety czapy obszyte futrem.
Legenda: Na N: 1. Smalandica Legio ¦ 2. Legio wittenbergij ¦ qui Rex proerat ¦ 3. Trib: Israel cum sua Legio ¦¦ 4. Princeps Palatinus Sultbachensis ¦5. Excub: Præfectus Boddeker. ¦6. Generalis Muller. W kartuszu tatułowym: A. Accesus Regis per elatiorem locum et dispositio acciei apud B. ¦ C. Via prosunda etangusta quam pars equistatus statium transibat. ¦ D. 2000 Quartiani quos improvisi per Sijlam loco Superiore ingruebant ad ¦ latus Regis invadendum; qui Sueca Depulsos penities prosligabant. ¦ E. Suecia dimachæ in fossa dispositæ qui Polonis Huisaros magno impetu ¦ iriertis repolerunt ac Suecieis Turmis Spatium seserunt qiubus cum Rex ¦ hostes agressus insugam coniecit ut castra cum plurimis æesis relinquere cogerenture ¦ F. Impedimenta Polonorum deserta quibus Sueci potitisunt. ¦ G. Arx in montano traci.. ¦ Dalb :delin :
Ramka: kompozycja w ramce (wałek z godłami i cyframi). Legenda w ramce na N
Sygnatura: Na S poza ramką: W. Swidde fecit 1688
Format: 295×380
Nr katalogu CRP: No-13-3100-1
ⓒ Piotr Maria Mojski (B. de Weydenthal)