104. Delincalio Oppidi ¦ GRijPSWALDÆ ¦…

Miedzioryt czarno-biały

No: 104

Widok z lotu ptaka przedstawia oblężenie miasta Greifswald 3 października 1659 przez elektora Friedricha Wilhelma von Brandenburg. Greifswald to miasto powiatowe w powiecie Vorpommern-Greifswald w północno-wschodniej Meklemburgii-Pomorzu Przednim. Miasto uniwersyteckie i hanzeatyckie położone jest nad rzeką Ryck, która wpada do Morza Bałtyckiego, w Zatoce Greifswaldzkiej pomiędzy wyspami Rugia i Uznam. 14 maja 1250 Greifswald otrzymał prawa miejskie Lübeki. Założony w 1456 r. Uniwersytet w Greifswaldzie z około 10 000 studentów i około 6 000 pracowników jest drugim najstarszym uniwersytetem w regionie Morza Bałtyckiego po Rostocku. Greifswald znajduje się na Pomorzu Zachodnim między wyspami Rugia i Uznam u ujścia rzeki Ryck w duńskim Wiek. To zatoka Zatoki Greifswaldzkiej, laguny Morza Bałtyckiego o powierzchni 514 km². Greifswald obejmuje wyspy Koos i Riems, które znajdują się poza granicami miasta, a także część lądu naprzeciwko Riems. Zgodnie z prawem miejskim, zgodnie z § 20 statutu głównego z dnia 6 października 2015 r., istnieje osiem powiatów, w których kilka z historycznie rozwiniętych powiatów lub kwartałów jest połączonych. W każdym z tych okręgów miejskich wybierany jest reprezentant powiatowy liczący po dziewięciu członków. Greif i Wald można również znaleźć w herbie Greifswaldu. Łacińska nazwa Greifswald to Gryphisvaldia. Historyczne centrum Greifswaldu widziane od północy. Kolorowa reprodukcja miedziorytu z XVII wieku. Założenie Greifswaldu na Pomorzu sięga klasztoru Eldena, do którego początkowo należał. Za osadę, gdzie krzyżowały się dwa dawne szlaki handlowe, klasztor otrzymał 1241 r. zarówno od księcia ruskiego Wizlawa I, jak i księcia pomorskiego Warcisława III. oficjalnie przyznane prawa rynkowe. W czerwcu 1249 Warcisław III. nakłonił klasztor do nadania mu osady targowej w Greifswaldzie jako lenna, a 14 maja 1250 r. nadał mu prawa miejskie w Lübece, co znacznie uniezależniło Greifswald od książąt pomorskich. Miasto należało do wpływowego „Wendisches Quartier”. Jednak już w XIV, a następnie w XV wieku port w Greifswaldzie nie był już w stanie sprostać wymogom ruchu statków, ponieważ – w przeciwieństwie do portów w Stralsundzie, Wismarze czy Rostocku – uległ zamuleniu. W rezultacie Greifswald pozostał w tyle w porównaniu z innymi miastami hanzeatyckimi. 1456 Nastąpił książę Warcisław IX. z inicjatywy burmistrza Heinricha Rubenowa i założył uniwersytet jako pomorską uczelnię państwową. Założenie uniwersytetu w małym mieście ma wpływ formacyjny do dziś. Reformacja przybyła do Greifswaldu w 1531 roku. Za namową mieszkańców miasta przybył do miasta luterański duchowny ze Stralsundu Johannes Knipstro, który bez większego oporu mógł tam wprowadzić nauki Lutra. W 1561 roku w opuszczonym klasztorze franciszkanów powstała nowa ewangelicka szkoła miejska. Około 1600 roku pod rządami rektora Lucasa Tacke zyskała wielu uczniów. Wraz z wojną trzydziestoletnią do miasta zapanowała bieda i nędza. Mieszkańców tak dotkliwie zdziesiątkowała epidemia dżumy, że pod koniec wojny tylko połowa domów była nadal zamieszkana. W czerwcu 1631 r. przed miastem stanęły wojska króla Gustawa Adolfa II, które po krótkiej walce zajęły je. Kolejny okres, tzw. okres szwedzki, trwał 184 lata. Do Kongresu Wiedeńskiego w 1815 r. Szwedzi byli panami Pomorza Zachodniego, a tym samym odpowiadali również za losy Greifswaldu. W latach 1713 i 1736 wielkie pożary zniszczyły część śródmieścia. Serdecznie wspomina się starania Szwedów na rzecz Uniwersytetu w Greifswaldzie. Po ich upadku pod koniec wojny trzydziestoletniej wznowili nauczanie iw 1747 r. wybudowali istniejący do dziś główny gmach uniwersytecki. Po zamachu stanu dokonanym przez króla szwedzkiego Gustawa IV Adolfa i konstytucyjnym oddzieleniu Pomorza Szwedzkiego od Świętego Cesarstwa Rzymskiego, 26 czerwca 1806 r. wprowadzono szwedzką konstytucję, a 4 lipca zniesiono pańszczyznę. Greifswalder Landtag w sierpniu 1806 r. służył przede wszystkim do reprezentowania nowej sytuacji. W czasie wojen napoleońskich w latach 1807-1810 i 1812/1813 miasto zajęły wojska francuskie i ich sojusznicy. W trakcie pokoju w Kilonii w styczniu 1814 Greifswald i Szwedzkie Pomorze miały paść pod Danię, ale przybyły podczas Kongresu Wiedeńskiego cedując ówczesne pruskie Księstwo Lauenburg na rzecz Danii na rzecz Prus. Został przekazany Prusom 23 października 1815 r. W trakcie pruskiej reformy administracyjnej Greifswald stał się w 1818 r. centrum administracyjnym powiatu o tej samej nazwie. W rewolucji 1848 r. miasto wzięło udział w debatach o pruskiej konstytucji, a demokraci zdobyli nawet większość w mieście. Na czele milicji stanął lekarz Axel Bengelsdorff. Połączenie z drogą krajową Berlin-Stralsund w 1836 r. i połączenie z siecią kolejową w 1863 r. stworzyło warunki do rozwoju, choć skromnego, przemysłu w dawnym miasteczku.

Legenda: W kartuszu tytułowym na SE
Kartusz: Tytułowy na SE, ozdobiony sztandarami i maszkaronem
Ramka: Wałek z rozetami, muszlami.
Sygnatura: W kartuszu tytułowym: „Willem Swidde. Sulp: Holmice A 1689”
Format: 285×340

Nr katalogu CRP: No-104-XXXX-1

ⓒ Piotr Maria Mojski (B. de Weydenthal)