7. Von dem Poladt. ¦¦ Von…

Skala 1:1500000; skala przybliżona

Drzeworyt czarno-biały, mapa przeglądowa

Cosmographey oder Beschreibung aller Länder… durch Sebastian Münster verfasset. Basel 1592 gedruckt durch Sebastianum Henricpetri.

Karta z IV tomu dzieła Münstera Cosmographey… zawiera mapę Polski, przeróbkę mapy J. Hontera wykonaną w oparciu o mapy Ptolemeusza i Wapowskiego. Dzieło wydane w zmniejszonym formacie przez Henrichi Petri. Johannes Honter (znany również jako Johann Hynter; latynizowany jako Johann Honterus lub Ioannes Honterus; źródła rumuńskie mogą uznać go za Ioana, węgierski jako János; 1498 – 23 stycznia 1549 r.) Był saksońskim z Transylwanii, renesansowym humanistą, protestanckim reformatorem i teologiem. Honter jest najbardziej znany ze swojej działalności wydawniczej, geograficznej i kartograficznej, a także z realizacji reformy luterańskiej w Transylwanii i założenia kościoła ewangelickiego spowiedzi Augusta w Rumunii. Urodzony w Braszowie (Kronstadt, Brassó) w Transylwanii, Królestwie Węgier, obecnie w Rumunii, studiował na Uniwersytecie Wiedeńskim w latach 1520–1525, uzyskując tytuł magistra artium. Kiedy Osmanie zbliżyli się do Wiednia w 1529 r. (Patrz Oblężenie Wiednia), Honter przeniósł się najpierw do Ratyzbony, aw 1530 r.

Zarejestrował się na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie (w Polsce) jako „Johannes Georgii de Corona, artium magister Viennensis” (Corona jest średniowieczną łacińską nazwą Braszowa). To właśnie w Krakowie opublikował swoje pierwsze książki, łaciński podręcznik gramatyki i kosmografii. W latach 1530–1532 mieszkał w Bazylei i ćwiczył grawerowanie drewna, w szczególności projektując dwie mapy gwiazd, które już pokazują jego zaawansowane umiejętności w rzemiośle. W tym samym okresie często podróżował do rodzinnej Transylwanii, zbierając informacje, które miały posłużyć do zaprojektowania mapy Transylwanii, zwanej potocznie Siebenbuergen, którą wyrył i wydrukował w Bazylei, i pierwszej regionu do wydrukowania. Jedyny znany egzemplarz mapy przetrwał w Węgierskiej Bibliotece Narodowej. Wiadomo, że Honter nie był zadowolony z mapy – próbował odzyskać wszystkie kopie, które wysłał do przyjaciół i innych naukowców. Jego plan polegał na ulepszeniu mapy przed ponownym wydrukowaniem i dystrybucją. Poświęcony kierownictwu Braszowa, był to podstawowy projekt wszystkich późniejszych map Transylwanii, aż do początku XVIII wieku. Abraham Ortelius rozsławił mapę, pięknie grawerując ją w miedzi. Pomnik Johannesa Honterusa w Braszowie autorstwa Harro Magnussena wrócił do Braszowa w 1533 roku i zaangażował się w lokalne wydarzenia. Podczas pobytu w Świętym Cesarstwie Rzymskim Honter napotkał protestanckie idee i ciężko pracował, aby wprowadzić luteranizm do Siebenbuergen. Próbował to osiągnąć, informując jak najwięcej osób. Jako taki założył lokalną szkołę gimnazjum humanistycznego (funkcjonującą do dziś jako szkoła „Johannes Honterus”), założył drukarnię (1539), wydrukował dużą liczbę książek (z których część sam napisał), takich jak: the Reformationsbuechlein, opublikował aller Kirchenordnung Deutschen w Siebenbuergen i pomógł we wprowadzeniu papierni. W 1542 r. W Braszowie wydrukował nową wersję swojego podręcznika do kosmografii, tym razem wierszem, pod nazwą Rudimenta Cosmographica. Uważał, że wiersz pomoże uczniom zapamiętać informacje zawarte w książce. Ponadto książka zawiera 13 map, wyrytych przez samego Hontera. Mapy pokazują wszystkie znane części świata. Rudimenta odniosła tak duży sukces, że aż 39 wydań zostało wydrukowanych w Braszowie, Zurychu, Antwerpii, Bazylei, Rostocku, Pradze i Kolonii. Książka została przedrukowana po raz ostatni w 1602 roku, ale jej fragmenty zostały zawarte w innych książkach do 1692 roku. Można ją uznać za pierwszy ogólnoeuropejski podręcznik.Pod mapą tekst: „Von der Polnischen Cronick werden an:¦gezeigt… …und”, na NE numer strony: „MCXCV„(1195). Na odwrocie dwie ryciny: atak wilków na stado jeleni, postacie trzech wojewodów na tle krużganka. Na N: „Das Vierdte Buch„, numer strony: „MCXCVI„, tekst: „und breit/und vast eben/mit… …sind auch”.

Rzeźba: kopczyki, widok
Osiedla: sygnatura nieregularna
Hydrografia: rzeki, jeziora,
Nazewnictwo: hydrografia, prowincje, państwa, osiedla
Ramka: zwykła, pojedyncza
Format: r: 119×152, a: 340×206

Kolekcja: Roman Umiastowski

Nr katalogu CRP: 00418-36913

ⓒ Piotr Maria Mojski (B. de Weydenthal)