7. RVGIAE, ¦ VSEDO:¦MIAE, ET ¦…

7. RVGIAE, ¦ VSEDO:¦MIAE, ET ¦ IVLINAE, ¦ Wandasica: ¦ rum imsula: ¦ rum Vera ¦ description.

7.	RVGIAE, ¦ VSEDO:¦MIAE, ET ¦ IVLINAE, ¦ Wandasica: ¦ rum imsula: ¦ rum Vera  ¦ description.
Antwerpia 1584

Broecke Willem van den (1530-1579)
Jordanus Markus (1531-1595)
Ortelius (Ortel, Ortell, Oertel, Wortels) Abraham (1527-1598)
Plantin (Plantijn, Platevoet) Christopher (Christoffel) (1514-1589)

00466-36961-b 00466-36961-a

Skala 1:800000; skala przybliżona

Miedzioryt czarno-biały, mapa przeglądowa.

Theatrvm orbis terrarvm. Opus nunc tertio ab ipso Auctore recognitum… kolofon: Antverpiae… apud Christophorum Plantinum, 1584.

Willem van den Broecke

Ciekawa mapa części Pomorza Zachodniego, wysp w pobliżu ujścia Odry. Willem van den Broecke, Willem van den Broeck lub Guillelmus Paludanus (1530 – 1579) był flamandzkim rzeźbiarzem, malarzem, rysownikiem i architektem. Był potomkiem rodziny artystów wywodzącej się z Mechelen, której część członków przeniosła się później do Antwerpii. Willem był aktywny w Antwerpii, a także przez długi czas pracował i prawdopodobnie szkolił się we Włoszech. Był znany ze swoich drobnych prac, z których wiele wykonano z alabastru. Był obok Cornelisa Florisa czołowym rzeźbiarzem w Antwerpii drugiej połowy XVI wieku. Był także jednym z projektantów ratusza w Antwerpii. Cieszył się patronatem elitarnej międzynarodowej klienteli instytucji kościelnych, hiszpańskiej szlachty, książąt ziem protestanckich oraz patrycjuszy z Augsburga. Willem van den Broecke urodził się w Mechelen jako syn Hendricka van den Broecka, o którym nie wiadomo, czy był artystą. W jego rodzinie byli artyści działający w Mechelen. Jego rodzina również używała łacińskiej nazwy „Paludanus”. Zlatynizowana nazwa jest oparta na łacińskim tłumaczeniu („palus”) niderlandzkiego słowa „broeck” (stanowiącego część jego nazwiska rodowego), które oznacza bagno lub bagno. Był bratem malarzy Hendricka van den Broecka, Jorisa i Pietera. Malarz Chrispijn van den Broeck był prawdopodobnie krewnym. Nie wiadomo, z kim trenował Willem, ale uważa się, że początkowo trenował w swoim rodzinnym mieście. Willem prawdopodobnie kontynuował studia w Antwerpii w warsztacie Klaudiusza lub Cornelisa Florisa i mógł podróżować do Włoch przed 1557 r. Być może mieszkał tam w Rzymie i we Florencji, gdzie pracował jego brat, oraz w innych miastach. W 1557 roku został zarejestrowany jako mistrz rzeźbiarski w cechu św. jego czas. Otrzymał prowizje od mecenasów lokalnych i zagranicznych. Zlecenia wykonane dla mecenasów w Augsburgu w 1560 roku zostały prawdopodobnie wysłane z Antwerpii, a nie stworzone w Augsburgu. W latach 1566 i 1567 wyrzeźbił trzy figury dla katedry w Antwerpii. Udało mu się ponadto zapewnić sobie patronat księcia Alby, namiestnika Niderlandów w latach 1567–1573 oraz dworu książęcego w Brukseli. Cieszył się opieką hiszpańskiego humanisty Benito Ariasa Montano, który przebywał czasowo w Antwerpii i pomagał mu w kontaktach na dworze. W 1571 roku książę Alba zlecił wykonanie ogromnego pomnika, aby upamiętnić odzyskanie dużej części Holandii, a zwłaszcza pokonanie rebeliantów pod Jemgum w 1568 roku. Pomnik został wykonany przez Willema van den Broecke i rzeźbiarz z Antwerpii Jacob Jongheling według programu zaproponowanego przez Ariasa Montanusa, inspirowanego Hieroglifą Piero Valeriano z 1556 roku. Posąg miał zostać umieszczony wewnątrz antwerpskiej cytadeli, którą sam książę zbudował wcześniej. Przedstawia Albę w przebraniu chrześcijańskiego Herkulesa. Po ukończeniu pomnik został potępiony zarówno przez władców hiszpańskich, jak i reżim holenderski jako niewłaściwy wyraz dumy. Dążenie do chwały u władcy – a zwłaszcza jego podwładnego – było uważane za niestosowne w świetle chrześcijańskich i klasycznych zasad, podtrzymywanych przez sądy hiszpańskie i holenderskie. Posąg był postrzegany jako nic innego jak akt samouwielbienia ze strony Alby, który graniczył z nielojalnością. Po wezwaniu księcia do Hiszpanii, w 1574 r. pomnik został bez przepychu rozebrany, a następnie zniszczony. Niektóre ryciny wykonane przed zniszczeniem posągu pokazują, jak wyglądał. Za pośrednictwem dworu brukselskiego uzyskał także w 1571 r. zlecenie wykonania reja (kamiennego ogrodzenia lub ogrodzenia) dla klasztoru w Alba de Tormes. Chociaż pracował nad projektami tego projektu i otrzymał za niego kilka płatności, nie jest jasne, czy van den Broecke kiedykolwiek go ukończył. Artysta był zamożny iw 1567 roku kupił działkę przy Korte Vaartstraat w centrum Antwerpii, na której zbudował dom o nazwie De Liefde („Miłość”). Uważa się, że wykonana przez niego płaskorzeźba, zwana Ogrodem Edenu lub Miłości (kolekcja Królewskich Muzeów Sztuk Pięknych Belgii w Brukseli), była częścią komina jego domu zwanego De Liefde („Miłość”), zbudowany przez artystę w Antwerpii. Van den Broecke kupił później działkę sąsiadującą z jego domem, na której zbudował kolejny dom. Był żonaty z Sibillą Rausmaer. Nie ma informacji o dacie ślubu ani o pochodzeniu jego żony. Para miała pięcioro dzieci, z których Rafael, prawdopodobnie urodzony około 1560 r., stał się znanym rzeźbiarzem. Inny syn Elias trenował pod kierunkiem swojego wuja Pietera w Mechelen i został członkiem cechu św. Łukasza w Antwerpii w 1596 roku jako malarz pokojowy. Nazwiska uczniów Willema van den Broecke nie zostały odnotowane, ale wiadomo, że prowadził duży warsztat, w którym zatrudniał znaczną liczbę uczniów, z których wielu pochodziło z jego rodzinnego miasta Mechelen. Jego twórczość znalazła zwolenników wśród warsztatów w Mechelen i Antwerpii, które tworzyły płaskorzeźby zapożyczające motywy ikonograficzne od van den Broecke. Prowadził swój warsztat jako utalentowany biznesmen, powielając dobrze sprzedające się projekty, zaopatrując inne warsztaty w „prefabrykaty” i sprzedając gotowe prace ze swojego domu De Liefde. Van den Broecke zmarł w Antwerpii. Marcus Jordanus (* ok. 1531 w Krempe; † 1595 w Krempe) był duńskim kartografem i matematykiem. Jordanus studiował na uniwersytecie w Kopenhadze, gdzie w 1550 roku został mianowany profeso rem matematyki. Między innymi prowadził wykłady z geodezji i zajmował się geografią Ptolemeusza. W 1552 roku opublikował mapę u drukarza Hansa Vingaarda w Kopenhadze. Była to jedna z pierwszych drukowanych map księstw Szlezwiku i Holsztynu, o której wspominał Abraham Ortelius w swoim Catalogus Cartographorum. Mapa zaginęła i nie zachowały się żadne kopie. W 1553 roku Cristian III z Danii i Norwegii zlecił Jordanusowi odwiedzenie i sporządzenie mapy wszystkich prowincji imperium. Powstała mapa została przekazana Bibliotece Uniwersyteckiej w Kopenhadze, ale już jej tam nie ma. Po tym zleceniu kartograf nie wrócił już na Uniwersytet, poświęcając czas na dalsze prace kartograficzne. W 1559 roku opublikował kolejną mapę księstw Szlezwiku i Holsztynu. Zawierał również kalendarz od 1558 do 1585. Kopia tej mapy znajduje się w bibliotece Uniwersytetu w Leiden. Jordanus później wrócił do swojego miejsca urodzenia, gdzie był burmistrzem w 1568 i 1582 roku. Mapa w orientacji południowo-wschodniej. Na W ozdobny kartusz tytułowy. Opisane strony świata: DEPTENTRIO., MERIDIES., ORIENS., OCCIDENS. Na SE w treści mapy tekst: „Cum privilegio ¦ decennasi„, w kartuszu tytułowym data:  „1584„. na odwrocie na SE ołówkiem: „Ortelius 1575„.

Znak wodny: tarcza herbowa
Osiedla: wizerunki, sygnatura obrazkowa, kółka
Hydrografia: jeziora, rzeki
Nazewnictwo: hydrografia, wyspy, prowincje, 2-st osiedla
Ramka ozdobna
Format: r: 305×197, p: 307×199, a: 450×283

Kolekcja: Roman Umiastowski

Nr katalogu CRP: 00466-36961

ⓒ Piotr Maria Mojski (B. de Weydenthal)