68. NOVISSIMA ¦ POLONIAE ¦ REGNI…

Skala 1:800000; skala przybliżona, podziałka liniowa: „Milliaria Germanica communia„.

Miedzioryt kolorowany, mapa ogólnogeograficzna

The  English  Atlas.  Volume I.  CONTAINING A  DESCRIPTION  OF  POLAND. kolofon: OXFORD,  Printed at the THEATER, for Joh. Jansonius a Waesberge, and Steven Swart, Booksellers  in Amsterdam MDCLXXX.

Przeróbka mapy J. Janssoniusa uzupełniona siatka geograficzna przez jego zięcia J. H. Janssoniusa van Waesburg , zamieszczana w atlasie Williama Nicolsona wydawanym w latach 1680-1683 przez Mojżesza Pitt’a w Oxfordzie Kartusz z dedykacją: „Nobilißo: & tam dignitate generis. quam ¦ Meritis in Patriam Honoratißo Viro. ¦ Dno. Nicolao Pahl. ¦ in celeberrimo Maris Balthici ¦ empirio, Virbe Gedanensi, Præ.¦consuli & vicepræsidi, bonarum ¦ artium Patrono ac Fautori obser.¦vantiæ ergò D.D.D. ¦ Joannes Janssonius.” Nicolao Pahl był w latach 1640 – 1649 burmistrzem Gdańska, burgrabią króla Władysława IV Wazy i jemu poświęcona jast ta mapa. Nicolaus Pahl (12 IV 1595 Gdańsk – 21 VIII 1649 Gdańsk), burmistrz Gdańska. Wnuk Andreasa Pahla (zm. w 1564), ławnika (od 1540). Syn kupca Nicolausa Pahla (zm. wrzesień 1601) i Anny, córki Josta von Domsdorf, wywodzącego się z okolic Osnabrück (Dolna Saksonia). Będąc już wdową Anna poślubiła 9 III 1609 późniejszego burmistrza Constantina Ferbera (zm. 1654). Miał dwie rodzone siostry, Elisabeth (ur. 1592) i Annę (ur. 1598), obie zmarłe w dzieciństwie. W 1605 podjął naukę w Gimnazjum Akademickim, dalszą edukację zapewnił mu ojczym, Constantin Ferber. W latach 1611–1615 kontynuował naukę w Gimnazjum Akademickim w Toruniu. latach 1615–1619 odbył studia uniwersyteckie, najpierw na luterańskich uczelniach w Lipsku i Wittenberdze, następnie na kalwińskich uniwersytetach w Giessen – gdzie studiował prawo – oraz holenderskiej Lejdzie. Do Gdańska powrócił w 1621. Od 1630 był ławnikiem (za protekcją ojczyma, wówczas już rajcy), od 1635 rajcą, w 1636 sędzia. Burmistrzem został w 1640. Urząd burmistrza pełnił w 1641 i 1645, drugiego burmistrza w 1640, 1644 i 1649, trzeciego w 1643 i 1648, czwartego w 1642, 1646 i 1647. W 1642 i 1646 był burgrabią królewskim w Gdańsku. Stosownie do sprawowanych urzędów burmistrzowskich był w latach 1640–1642 zarządcą Helu, w latach 1643–1644 zarządzał gdańskimi Wyżynami, a od 1645 Mierzeją i Szkarpawą. W 1643 mianowano go dożywotnio inspektorem kancelarii i archiwum Rady Miasta. W sierpniu 1635 król polski Władysław IV, poszukujący w Gdańsku komisarzy okrętowych dla swojej floty, zachęcał uchylającego się od tego obowiązku Constantina Ferbera, by wyznaczył do tego zadania swojego pasierba, „młodzieńca przedsiębiorczego i sumiennego”, wówczas już od kilku miesięcy rajcę. W maju 1637 towarzyszył burmistrzowi Johannowi Czirenbergowi na sejmiku generalnym w Malborku, gdzie radzono nad uchyleniem niekorzystnych dla Gdańska taks na towary oraz obroną prawa do posiadania przez miasta pruskie dóbr ziemskich i królewskich. Był i na kolejnym sejmiku generalnym, w sierpniu 1637, również w Malborku, gdzie stanęła sprawa narzucenia Gdańskowi nowych ceł morskich. W październiku 1637 wraz z Johannem Czierenbergiem był w Toruniu na zjeździe z przedstawicielami dwóch pozostałych wielkich miast pruskich, Torunia i Elbląga, podpisał ze szlachtą Prus Królewskich układ w sprawie dóbr ziemskich. Szlachta zgodziła się z postulatami miast w tej sprawie za cenę z kolei poparcia w kwestii niezwoływania pospolitego ruszenia w Prusach Królewskich. Do apogeum w zatargu celnym pomiędzy Gdańskiem a królem Władysławem IV doszło między końcem września a początkiem grudnia 1637, kiedy to statki królewskie zablokowały

port gdański. Blokadę zniosła interwencja floty duńskiej. Już po tym wydarzeniu wraz z rajcą Nathanielem Schmiedenem został w grudniu 1637 wyznaczony przez Radę Miejską do dalszych negocjacji z wysłannikami Władysława IV, w tym z komisarzem królewskiej Komisji Okrętów, Gerardem Doenhofem. Konflikt został ostatecznie załagodzony, chociaż wespół z delegacją gdańską, w tym burmistrzem Johannem Czierenbergiem, musiał składać wyjaśnienia przed sejmikiem generalnym w lutym 1638 w Grudziądzu, a następnie – pozwany w marcu tego roku – stanąć przed sądem sejmowym w Warszawie. Reprezentował Gdańsk także na późniejszych sejmikach generalnych, miedzy innymi w czerwcu 1638 w Malborku, w styczniu 1640 w Toruniu, w październiku 1640 w Grudziądzu. W kwietniu 1640, już po nominacji na burmistrza, przewodniczył kolejnej delegacji gdańskiej na sejm w Warszawie. Oznaką przywrócenia do łaski królewskiej było z pewnością aż dwukrotne pełnienie funkcji królewskiego burgrabiego. We wrześniu 1647 po raz ostatni reprezentował Gdańsk na sejmiku generalnym, tym razem odbytym w Toruniu. W 1648, wespół z trzema pozostałymi burmistrzami–luteranami, ojczymem Constantinem Ferberem, Adrianem von der Lindem i Heinrichem Frederem – sfinansował wymalowanie i przyozdobienie emblematami odzyskanego od kalwinistów kościoła św. Trójcy. Od 1626 był współwłaścicielem przechodniej posesji i kamienicy przy Langgasse 18 ( ul. Długa). Wcześniej należała ona do rodziny Tiergartów. Posiadał również bogaty księgozbiór. Głównym źródłem utrzymania były dlań prowadzone na szeroką skalę transakcje handlowe i finansowe. 11 V 1631, za pośrednictwem Ferberów, otrzymał dyplom nobilitacyjny od cesarza Ferdynanda II. Od 9 XII 1625 żonaty był z Anną (zm. 1642), córką Johanna von Thiele, pochowaną w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (NMP). Miał z nią czwórkę dzieci. Starszy syn Constantin również był burmistrzem. O młodszym synu, Carlu (zm. 1684), ukończył Gimnazjum Akademickie w Gdańsku i był żonaty. Starsza córka, Florentina (ur. 1627), poślubiła Constantina (III) Ferbera.W rogu na NE w treści mapy rzymska cyfra: „XIIII”. Opisane strony świata: Septentrio, Meridies, Oriens, Occidens. Na odwrocie ołówkiem na NE: „Joannes Jansonius”. Na SE: „Polonia”, na S: „14”, „14”

Rzeźba: kopczyki
Osiedla: 2-st. sygnatura
Hydrografia: rzeki, jeziora
Siatka: geograficzna
Odwzorowanie: trapezowe
Nazewnictwo: hydrografia, wojewodztwa, 2-st. osiedla
Współrzędne geograficzne: opisane tylko wzdłuż ramki E i W co 20, na N i S co 1°, graficzny podział na 7 części, oznaczone graficznie w ramce wewnętrznej co 4′,
Ramka: zwykła
Format: r: 434×539, p: 437×538, a:596×710

Kolekcja: Roman Umiastowski

Nr katalogu CRP: 00037-03426

ⓒ Piotr Maria Mojski (B. de Weydenthal)