187. NOVA MAPPA GEOGRAPHICA ¦ REGNI…

Skala 1:1350000; skala przybliżona, podziałki liniowe: „SCALA”, „Mile Ktorych 15, wiednym Gradusie, Milliaria polonica magna s. Germanica 15 in uno Gr.„, „Male Polskie Mile. Milliaria polonica parva„, „Ukrainskie Wielkie Mile. Milliaria Ukrainika magna„.

Miedzioryt kolorowane granice zaborów (po roku 1793), mapa historyczna.

Czteroarkuszowa mapa Polski wykonana przez G. F. Uz’a w Norymberdze na podstawie szesnastoarkuszowej mapy Jana Jakuba Kantera: Regni Poloniae, Magni Ducatus Lithuaniae…wydanej w roku 1771 z datą 1770 w skali 1:675000. J. J. Kanter, wydawca i księgarza, działał w Królewcu w XVIII wieku, opracował mapę Polski prawdopodobnie znacznie wcześniej niż została ona wydana, na co wskazuje brak wykorzystania materiałów innych kartografów (Czaki, Endersch), którzy wydali swoje prace wczesniej. J. J. Kanter opracował swoją mapę prawdopodobnie na podstawie rekopismiennej mapy zmodernizowanej przez A. F. Büschinga i sporządzonej prawdopodobnie w latach 1764-1768.

Anton Friedrich Büsching

Anton Friedrich Büsching (27 września 1724 – 28 maja 1793) był niemieckim geografem, historykiem, pedagogiem i teologiem. Jego Erdbeschreibung („Opis Ziemi”) było pierwszym dziełem geograficznym o jakiejkolwiek wartości naukowej. [Potrzebne źródło]. Wykonał również znaczącą pracę w zakresie edukacji. Urodził się w Stadthagen w Schaumburg-Lippe, 27 września 1724 r. w młodości był surowo traktowany przez ojca, ale duchowny imieniem Hauber, zadowolony z jego talentów, zobowiązał się udzielić mu bezpłatnych instrukcji, a następnie umożliwił mu kontynuowanie nauki w Halle. Tam przez podanie i dobre postępowanie zyskał wielu przyjaciół, aw 1748 r. Został mianowany wychowawcą w rodzinie hrabiego zu Lynar, wyjeżdżającego wówczas jako ambasador do Petersburga. W drodze do Petersburga Büsching dostrzegł wadliwy stan nauk geograficznych i postanowił poświęcić swoje życie jej doskonaleniu. Opuszczając rodzinę hrabiego przy pierwszej okazji, udał się do Kopenhagi i całkowicie poświęcił się tej nowej pogoni. W 1752 roku opublikował swój krótki Opis hrabstw Szlezwika i Holsztynu jako przykład tego, co chciał zrobić.  W 1754 przeniósł  się do Getyngi.  W Getyndze poślubił poetkę Christianę Dilthey. Tutaj praca, w której odstąpił od niektórych doktryn luterańskich, straciła go w 1757 r. Na katedrę teologiczną, na którą został kandydatem, ale został mianowany profesorem filozofii. W 1761 przyjął zaproszenie do posługi w protestanckiej kongregacji niemieckiej w Petersburgu. Tam zorganizował niemieckojęzyczne liceum, które wkrótce stało się jednym z najlepiej prosperujących na północy Europy. Nieporozumienie z marszałkiem Monachium doprowadziło go, pomimo propozycji cesarzowej do wysokiego awansu, do powrotu do Europy Środkowej w 1765 r. Po powrocie do Niemiec po raz pierwszy zamieszkał w Altonie, ale w następnym roku został powołany do nadzorowania słynnego gimnazjum Greyfriars. (Niem. Gymnasium zum Grauen Kloster), które zostało założone w Berlinie przez Fryderyka Wielkiego. Tutaj nadzorował postępy każdego ucznia, sprawdzał najdrobniejsze szczegóły związane z pomyślnością instytucji, a także prowadził wykłady z historii sztuki i nauki. Jego pisarstwo i przykład dały nowy impuls edukacji w całych Prusach, a rząd był tak wyczulony na wartość jego usług, że pozwolił, aby jego obszerna korespondencja przebiegała bez opłat pocztowych. Zmarł w Berlinie na opuchliznę 28 maja 1793 r. Dzieła Büschinga z zakresu geografii, historii, edukacji i religii, wymienione przez Meusela w jego Leksykonie autorów niemieckich, liczą ponad sto. Jego reputacja opiera się głównie na jego pracach geograficznych, ponieważ chociaż nie posiadał geniuszu D’Anville, można go uważać za twórcę geografii statystycznej. Jego magnum opus to Erdebeschreibung, w siedmiu częściach, z których pierwsze cztery, obejmujące Europę, zostały opublikowane w latach 1754–1761 i zostały przetłumaczone na kilka języków (np. Na język angielski z przedmową Murdocha w sześciu tomach, Londyn, 1762 ). W 1768 roku ukazała się piąta część, pierwszy tom o Azji, zawierający azjatycką Turcję i Arabię. Pokazuje ogromny zakres badań i jest powszechnie uważany za jego arcydzieło. Büsching był także redaktorem cennego zbioru Magazin für die neue Historie und Geographie (23 tomy 4to, 1767–1793), a także Wochentliche Nachrichten von neuen Landkarten (Berlin, 1773–1787). Jego prace dotyczące edukacji cieszyły się dużym uznaniem. W biografii napisał szereg artykułów dla „Magazin” oraz cenny zbiór Beiträge zur Lebensgeschichte merkwürdiger Personen (6 tomów, 1783–1789), w tym obszerny życiorys Fryderyka Wielkiego. Jego pisma teologiczne były mniej udane. Kiedy zmarł, Matthias Christian Sprengel i kilku innych geografów kontynuowało jego pracę.Na arkuszu SW kartusz skalowy z legendą miast i osiedli: „EXPLICATIO SIGNORUM”, w języku polskim i łacińskim. Na odwrocie: arkusz NW recznie: „Uz ¦ R… G… ¦ Nürmberg ¦ 1773”, stempel: „O.DIERCKE”, arkusz NE ręcznie ołówkiem: „Polenmappe 54,916 m ¦ (% %m)L3 a(w dwóch częściach)”, arkusz SW ręcznie: „Uz ¦ R… G… ¦ Nürmberg 1773 ¦ 14”, stempel: „O.DIERCKE”, „Ł 3.- (w dwóch częściach)”

Rzeźba: kopczyki
Osiedla: 8-st. sygnatura
Hydrografia: rzeki, jeziora,bagna
Siatka: geograficzna
Odwzorowanie: stożkowe
Nazewnictwo: makroregiony, regiony, hydrografia, prowincje, województwa, powiaty-starostwa, klasztory, 4-st. osiedla
Współrzędne geograficzne: opisane między ramkami co 1°, podział graficzny w ramce wewnętrznej co 10′.
Ramka: zwykła
Format NW: r: 437×512, p: 459×533, a: 508×550
Format NE: r: 438×511, p: 462×538, a: 505×532
Format SW: r: 437×502, p: 459×538, a: 504×542
Format SE: r: 437×515, p: 456×538, a: 505×535

Kolekcja:         Tadeusz Szmitkowski

Nr katalogu CRP: 00341-36836, 00342-36837, 00343-36838, 00344-36839

ⓒ Piotr Maria Mojski (B. de Weydenthal)