2. LITHVA:¦NIA.

Skala 1:3000000,; skala przybliżona podziałka liniowa: „Miliaria Lithuanica communia„

Miedzioryt kolorowany, mapa ogólnogeograficzna

(Atlas ¦ sive ¦ cosmographicæ ¦ meditationes ¦ de ¦ fabrica mvndi et ¦ fabricati figvra. ¦ Gerardo Mercatore Rumpelmundano, ¦ Illustrissimi Ducis Julie Clivie [et] Mo[n]¦tis [et]c. Cosmographo Autore. ¦ Cum Privilegio. ¦ Dvisbvrgi Clivorvm. kolofon: Dvsseldorpii, Excudebat Albertus Busius… sumptibus haeredum Gerardi Mercatoris Rupelmundani, Anno 1595.) Geradi Mercatoris Atlas sive cosmographicae meditationes de fabrica mundi. Amsterodami 1612. J. Hondius.

Mapa pochodzi z atlasu G. Mercatora zawierającego 150 map, przeróbka wcześniejszych map Litwy Gastaldiego, Pograbki i Strubicza wydanych w dziele Martina Kromera w Kolonii w 1589 i Stanisława Pachłowieckiego z 1580 r. Pierwsze wydanie tego atlasu ukazało się w Duisburgu w 1595 roku. Numer strony na odwrocie mapy i tekst łaciński wskazują iż mapa prawdopodobnie pochodzi z wersji wydanej przez J. Hondiusza w 1612 roku. Martin Kromer (łac. Martinus Cromerus; 11 listopada 1512 – 23 marca 1589) był  księciem-biskupem warmińskim (Ermland), polskim kartografem, dyplomatą i historykiem w Królestwie Polskim, a później w Rzeczypospolitej. Był osobistym sekretarzem dwóch królów polskich: Zygmunta I Starego i Zygmunta II Augusta. Kromer urodził się w 1512 r. W Bieczu w Małopolsce, w wybitnej rodzinie mieszczańskiej pochodzenia niemieckiego. Ukończył podstawową edukację w miejscowej szkole kościelnej. W 1528 przeniósł się do Krakowa, gdzie w 1530 uzyskał tytuł licencjata na Akademii Krakowskiej. W latach 1533–37 pracował w Kancelarii Królewskiej w Krakowie. Następnie wyjechał do Włoch, gdzie przez dwa lata studiował prawo. Po powrocie do Polski w 1540 r. Został sekretarzem abp. Piotra Gamrata. Jako osobisty doradca tego ostatniego był także jego wysłannikiem i przedstawicielem w Rzymie, gdzie spędził dwa lata, do 1544 r. Następnie został kanonikiem w Krakowie. W 1545 roku, po śmierci swojego mentora, Kromer przyjął u niego stanowisko osobistego sekretarza króla Zygmunta I Starego. Był też współpracownikiem Samuela Maciejowskiego, późniejszego kanclerza koronnego. Specjalista od Prus Królewskich i Warmii, w 1551 r. Kromer został szefem kanonii warmińskiej. Jednak jego kariera kościelna nie przebiegała zgodnie z planem, ponieważ był uważany za jednego z najlepszych polskich dyplomatów tamtej epoki i sąd często wymagał od niego opuszczenia stanowiska, aby służyć jako wysłannik na różnych misjach dyplomatycznych. W 1552 r. Za zasługi dla króla otrzymał nobilitację i herb. W latach 1558-1564 Kromer pełnił funkcję posła polskiego cesarza Ferdynanda I, który w uznaniu zasług Kromera dodał do Kromera własny herb rodowy. Do zadań tego ostatniego należało popieranie roszczeń króla Zygmunta do spadku po zmarłej królowej małżonce Bony Sforzy, do którego doszedł również król Hiszpanii, który jednak oparł swoje roszczenia na sfałszowanym testamencie. W 1564 r. Kromer został odwołany do Polski, gdzie został awansowany w hierarchii kościelnej i objął stanowisko koadiutora (de facto biskupa) biskupstwa warmińskiego, po śmierci księcia-biskupa Stanisława Hozjusza. Po dziewięciu latach na tym stanowisku Kromer został oficjalnie awansowany na księcia-biskupa. Resztę dni spędził na Warmii, prowadząc pamiętniki i kilka książek o historii Polski. Zmarł 23 marca 1589 r. W Heilsbergu (Lidzbark Warmiński). Kromer w swoich pracach opowiadał się za reformą życia naukowego i kulturalnego w Polsce. Jednym z jego godnych uwagi postulatów było zapewnienie Akademii Krakowskiej nowych przywilejów umożliwiających przywrócenie jej pozycji jednej z renomowanych uczelni w Europie Środkowej. Promował także aktywną obronę Kościoła rzymskokatolickiego przed postępującą reformacją. Martin Kromer i Stanisław Hosius (Stanisław Hozjusz) byli dwoma biskupami, którzy najbardziej przyczynili się do powrotu diecezji warmińskiej w Prusach Królewskich do katolickiej diecezji lub pozostania katolikiem w czasie wielkich nawróceń na protestantyzm, zwłaszcza w sąsiednim Prusach Książęcych, które prawie otoczyło księcia. Biskupstwo warmińskie i jako pierwsze państwo przeszło na luteranizm. Stanisław Pachołowiecki  był artystą i  kartografem drugiej połowy XVI  wieku.  Oblężenie  Połocka przez wojska Stefana Batorego w 1579 r., Akwarela. Życie i praca są związane z Białorusią i Polską. Pełnił funkcję sekretarza magnatów, w latach 1563-1566 na dworze wielkiego księcia i króla Zygmunta II, a następnie na urzędzie wielkiego księcia i króla Stefana Batorego. Podczas wojny inflanckiej (1558-1583) brał udział w wyzwoleniu Połocka w latach 1579-1581, wyprawach wojennych w Pskowie i Wielkich Łukach. Opracował „Mapę Ziemi Połockiej” i „Plan oblężenia Połocka przez wojska Stefana Batorego w 1579 r.” (Oba ryc. T. Treter w Rzymie), „Oblężenie Połocka 29 sierpnia 1579”. w Dreźnie, Niemcy). Wykonał (wraz z inż. P. Francus) aksonometryczne obrazy 6 twierdz w Polsce: Kazian, Krasnaya, Sitna, Sokół, Sush i Turovlya. Rysunki Pachałowieckiego są jednymi z pierwszych dzieł kartografii wojskowej Wielkiego Księstwa Litewskiego i Rzeczypospolitej, cennym materiałem do odbudowy umocnień i zabudowań Połocka w drugiej połowie XVI wieku. Jego „Mapę Ziemi Połockiej” używali kartograf G. Mercator (mapa „Litwa”, 1595), T. Makovsky („Mapa Wielkiego Księstwa Litewskiego”, 1613) i inni. Giacomo Gastaldi (także Jacopo lub Iacobo) (Villafranca Piemont, ok. 1500 – Wenecja, 14 października 1566) był wybitnym weneckim kartografem o pochodzeniu piemonckim XVI wieku, urodził się w Piemoncie w szlacheckiej rodzinie. W 1539 roku przeniósł się do Wenecji, gdzie pracował jako inżynier w służbie Serenissima; od 1544 poświęcił się wyłącznie kartografii, stając się oficjalnym kosmografem Republiki Weneckiej; Rada Dziesięciu nazywała go „Mastro Giacomo di Piemonte, naszym kosmografem”. W krótkim czasie jego sława kartografa rozprzestrzeniła się na Włochy i Europę. Miał wielką zasługę w stosowaniu i upowszechnianiu techniki wytrawiania w dziedzinie kartografii (grawerowanie na blaszkach miedzianych), co pozwoliło grawerowi na tworzenie znacznie dokładniejszych i wyraźniejszych rysunków, pozwalających na łatwiejsze ich odczytanie. Prawie wszyscy wcześniejsi kartografowie używali znacznie mniej precyzyjnej techniki drzeworytu. Przypisywano mu sto dziewięć map geograficznych, na których przedstawiał praktycznie cały znany nam świat. Do najcenniejszych prac należy duża ośmiostronicowa mapa Afryki opublikowana w 1564 r. W 1548 r. Opublikował wydanie Geografii Ptolemeusza zawierające mapy wykonane od 1542 r., W tym dwie planisfery. Te planisfery, z których pierwsza pochodzi z 1546 r., Reprezentują masy kontynentalne półkuli północnej połączone razem przez część najbardziej wysuniętą na północ, to znaczy między Ameryką / Grenlandią a Europą. Nowością tej pracy było to, że Gastaldi zdołał wydrukować arkusze, składając je razem w niewielkim nakładzie, łatwo przenośnym. W swoich pierwszych publikacjach Gastaldi nie był jeszcze świadomy podziału między Ameryką a Azją i nadal reprezentował Amerykę Południową połączoną z południowo-wschodnim krańcem Chin przez przesmyk Ameryki Środkowej, a ponieważ w starożytnej kartografii Chiny były uważane za godło Smok, Ziemia Ognista jest opisana jako „Ogon Smoka”. Począwszy od 1562 roku Gastaldi rozpoznał w broszurze oddzielenie Ameryki i Azji i nazwał cieśninę, która oddzielała je od północnego zachodu, od nazwy azjatyckiego królestwa opisanego przez Marco Polo. W 1561 roku wydrukował mapę Włoch, na której po raz pierwszy profil wybrzeży nawiązuje do map morskich o wiele dokładniejszych niż te z poprzednich stuleci. Udało mu się też z większą wiernością przedstawić regiony wewnętrzne, opierając się na bardziej rzetelnych obserwacjach astronomicznych, do tego stopnia, że ​​mapa ta miała fundamentalne znaczenie dla wszystkich kolejnych przedstawień Włoch, a wielu kartografów, w tym cudzoziemców, inspirowało się nią. Gastaldi pracował na zamówienie różnych wydawców, takich jak Nicolo Bascarini i Giovanbattista Pedrezano. Rada Dziesięciu zleciła mu również wykonanie fresku w pokoju w Pałacu Dożów z mapami z Azji i Afryki. Gastaldi współpracował z geografem i sekretarzem Rady Dziesięciu Giovanem Battistą Ramusio, który zaproponował mu stworzenie różnych map, które następnie zostały zawarte w jego pracy Delle Navigationi et Viaggi. Był przywódcą dużej grupy rytowników kartograficznych, w tym Fabio Licinio (1521–1565), który w XVI i XVII wieku kontynuował prace w Wenecji techniką akwaforty. Dwa znaczki były dedykowane papierom Gastaldiego, jeden z 1993 roku z Bophuthatswany z przedstawieniem Afryki na 8 połączonych arkuszach i jeden z Bermudów reprezentujący Terra Nueva.Na SE w treści tekst: „Per Gerardum Mercatorum ¦ Cum Priuilegio„. Na odwrocie na E tekst: „DVCHE DE LITHVANIE, SAMOGITIE, RVSSIE &VOLHINIE.„, numer strony: „105„, na SE, pod tekstem: „Qq„, ołówkiem: „Mercator ¦ wg. Strubicza 1585„, na W tekst: „LITHVANIE.„

Znak wodny:  MG w wieńcu laurowym
Rzeźba:  kopczyki
Osiedla:  sygnatura, kółka
Hydrografia:  rzeki, jeziora
Nazewnictwo:  hydrografia, państwa, prowincja, osiedla
Współrzędne geograficzne:  opisane między ramkami co 1°, oznaczone graficznie w ramce wewnętrznej co 10′.
Ramka:  zwykła
Format:  r: 371×437, p: 375×441, a: 471×553

Kolekcja:  Roman Umiastowski