268. JAN BABIRECKI ¦ POLSKA ¦…

Skala 1:3000000; podziałka liniowa kilometrowa

Litografia barwna, mapa administracyjna; pocięta i podklejona na płótnie

Mapa opracowana przez geografa i kartografa Jana Babireckiego i wykonana przez litografa Karola Karnikowskiego, wydana po raz pierwszy w wydawnictwie Gebetnera i Wolfa w Krakowie w 1903 roku. Jan Babirecki (ur. 1855 w Dzikowie, zm. 28 lipca 1902 w Pstrągowej koło Czudca) polski pedagog i autor map historycznych Polski. Uczęszczał do szkół w Rzeszowie i Tarnowie, studiował w Wiedniu i Krakowie, gdzie po ich ukończeniu nauki przez kilkanaście lat prowadził zakład wychowawczy dla młodzieży. Przez pewien czas był kierownikiem prywatnego gimnazjum. Pracował nad geografią historyczną Polski, a owocem jego pracy były mapy Polski m.in. „Polska w r. 1772“, W wieku XIV i XV w., po kongresie Wiedeńskim itd. Miał zamiar wydać atlas historyczny Polski, ale choroba serca przerwała rozpoczętą pracę. Najważniejsze prace Jana Babireckiego to: „Mapa Rzeczypospoiitej Polskiej z przydaniem map orientacyjnych trzech podziałów, księstwa Warszawskiego i okręgu wolnego miasta Krakowa”, opracowana przez Jana Babireckiego, wydana została nakładem spółki wydawniczej w Krakowie (1895), „Ziemie polskie po kongresie wiedeńskim” (1898). Warto tu wymienić również „Historyczny atlas Polski : na podstawie map i atlasów : Lelewela, Hecka, Babireckiego, Majerskiego, Niewiadomskiego, Putzgera, Lewickiego i Bojarskiego”. W atlasie tym wykorzystano również mapy Jana Babireckiego. Atlas ten ukazał się w Stanisławowie nakładem Włodzimierza Doboszyńskiego, [ok. 1905]. Ciekawą pracą jest również praca „Trzy mapy Polski”, w której skład wchodzą: Mapa Polski XV w, Mapa Polski XVII w i Mapa Polski roku 1815.

Skala [ca 1:3 000 000] ; Tyt. z okł ; 3 mapy : litogr., kolor. ; każda 50×43 cm, na ark. 56×47 cm, złoż. w okł. 19×13 cm ; Na mapie: Ziemie polskie po kongresie wiedeńskim znajdują się 4 mapy poboczne: Polska 1772-1793; Polska 1793-1795; Ziemie polskie 1794-1807; Ks. Warszawskie 1807-1815 ; Rzeźba terenu przedstawiona metodą kreskową ; Na okł. w adresie wyd. także: Poznań – Księgarnia M. Niemierkiewicza; New York – The Polish Book Import Co. Inc ; BNPol online. Gebethner i Wolff (początkowo: Gustaw Gebethner & Spółka) był ważnym warszawskim przedsiębiorstwem handlowo-wydawniczym w XIX i XX wieku. Oprócz działalności księgarni wydawano książki i artykuły prasowe, jak podaje renomowany Tygodnik Ilustrowany. Przedsiębiorstwo, które po drugiej wojnie światowej zostało znacznie zmniejszone, zostało zlikwidowane w latach 60. Rodziny posiadające Gebethner i Wolff były pochodzenia niemieckiego i należały do polskiego kościoła ewangelicko-augsburskiego. Tygodnik Ilustrowany, szeroko rozpoznawalny tygodnik, istniejący od 1859 do 1939 roku, poświęcony tematyce kulturalnej i społecznej. Wydanie tytułu wyniosło około 20 000 egzemplarzy. Gustav Adolf Gebethner (1831–1901) poznał stażystę Augusta Roberta Wolffa (1833–1910) podczas jego praktyki w warszawskim księgarni i wydawcy Rudolfa Friedleina (1811–1873). W dniu 4 września 1857 roku obaj zostali zatwierdzeni przez Warszawskie Towarzystwo Handlowe do prowadzenia własnej księgarni. W listopadzie 1857 roku wspólnicy Gebethner i Wolff otworzyli księgarnię Gustaw Gebethner & Społka. Od 1872 roku firma działała pod nazwą Gebethner i Wolff. Księgarnia znajdowała się w doskonałej lokalizacji w dawnej wartowni głównej w bocznym skrzydle Pałacu Potockich przy Krakowskim Przedmieściu (nr 15) obok hotelu Europejskiego. Oprócz księgarni działało wydawnictwo ze składem muzycznym, które publikowało utwory muzyczne (m.in. Stanisława Moniuszki). Wydawała się przede wszystkim literatura, m.in. Bolesława Prusa , Tadeusza Kotarbińskiego, Henryka Sienkiewicza, Elizy Orzeszkowej, Władysława Reymonta i Stanisława Przybyszewskiego. Ponadto wydawano podręczniki szkolne i prace naukowe, m.in. za. Aleksandra Kraushara, Siegfrieda Kalischera i Heinricha von Zeißberga. Pozyskiwano i wydawano nieistniejące już gazety: Kurier Warszawski (przejęty w 1867 r., Później przekazany Szymanowskim), Kurier Codzienny (przejęty od Hipolita i Mieczysława Orgelbrandów) oraz Tygodnik Ilustrowany. W dwudziestoleciu międzywojennym wydawany był dziennik sportowy „Przegląd Sportowy”, wydawany dziś przez Ringier Axel Springer Polska, oraz czasopismo Naokoło Świata. Własne księgarnie powstały w Łodzi, Krakowie, Lublinie, Warszawie (Krakowskie Przedmieście i ul. Zgoda), Wilnie i Zakopanem od 1884 roku. Od 1925 do 1935 r. Działał także oddział w Paryżu. Produkty wydawnicze eksportowano do Rosji i Stanów Zjednoczonych. W 1929 roku spadkobiercy Gebethnera kupili udziały rodziny Wolffów. Nazwa firmy Gebethner i Wolff pozostała. Dyrektorem zarządzającym został Jan Stanisław Gebethner, wnuk Feliksa Gebethnera (brat założyciela Gustawa Adolfa). W latach trzydziestych firma rozwijała się bardzo dynamicznie; W 1937 roku wydano około 7 000 książek w nakładzie 45 milionów egzemplarzy i około 7 200 nut. Podczas okupacji Warszawy przez wojska niemieckie w czasie II wojny światowej administracja niemiecka przejęła wydawnictwo i związane z nim budynki. Jan Stanisław Gebethner mógł nadal zarządzać księgarniami przy ulicy Zgoda i Targowej. Stąd rozprowadzano konspiracyjne podręczniki wojskowe dla bojowników podziemia. Tadeusz Gebethner (1897–1944), współzałożyciel warszawskiego klubu piłkarskiego Polonia. Udziały i zarządzanie zostały przeniesione ze współzałożyciela Augusta Roberta Wolffa na jego syna Józefa Wolffa. Wnukiem Augusta był Jerzy Kazimierz Wolff. Ojcem założyciela drugiej firmy był Wilhelm Fryderyk Gebethner, który miał dwóch synów: Gustawa Adolfa Gebethnera  i Jana Feliksa Gebethnera, założyciela sklepu z fortepianami nad księgarnią w Potockim-Palais. Synem Gustawa Adolfa był Jan Robert Gebethner (1860-1910), który był następcą wydawcy w firmie i był żonaty z Marią Herse (1870-1950). Para miała trzech synów: Jana Stanisława, wydawcę i księgarza w rodzinnej firmie. Kolejnym synem był Tadeusz Gebethner (1897-1944), który w młodości pracował również w wydawnictwie rodziców, który był piłkarzem i współzałożycielem klubu piłkarskiego Polonia Warszawa przy kompleksie sportowym Agrykola. Klub powstał w 1913 roku w mieszkaniu Gebethnera, kapitanem pierwszej drużyny był Tadeusz Gebethner. Trzecim synem był Wacław Robert Gebethner (1899-1959), lekkoatleta. Dwoma synami Jana Feliksa byli Kazimierz Gebethner i Stefan Gebethner, którzy kontynuowali biznes fortepianowy ojca do 1939 roku. Członkowie obu rodzin są pochowani na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie. Brat późniejszego marszałka Polski Michała Rola-Żymierskiego przed I wojną światową zastrzelił kierownika księgarni Gebethner i Wolff w Krakowie. Na S 5 kartonow: „rok1772”, „rok 1793”, „rok 1795”, „Ks. Warszawskie rok 1815”, „Dzisiejszy podział ziem dawnej Polski”, „Okręg Wolnego Miasta Krakowa 1815-1846 obszar 21’78 mil2 .”, legenda opisująca podział administracyjny pod tytułem: „Podział polityczny: ¦ Od Unii Lubelskiej dzielono ¦ Polskę na: ¦ Koronę i Litwę ¦ Prowincje te pod względem ¦ administracyjnym były ¦ podzielone na województwa, ¦ powiaty i ziemie. ¦ Pod nazwą Korony rozumiano ¦ Wielkopolskę i Malopolskę.”. Mapa podklejona na płótnie cięta na 24 arkusze.

Hydrografia: rzeki, jeziora, bagna
Nazewnictwo: makroregiony, hydrografia, państwa, prowincje, 3-st. osiedla
Współrzędne geograficzne: opisane między ramkami co 1°, graficznie oznaczone w ramce wewnętrznej co 12′.
Ramka: zwykła
Format: r: 633×582 ( mapa obcięta do formatu ramki)

Kolekcja: Muzeum Polskie w Rapperswilu

Nr katalogu CRP: 00114-04953