22. Hæc Tabula Nova ¦ POLONIÆ…

Skala 1:800000; skala przybliżona, podziałka liniowa: „Scala Milliarium ¦ Milliaria Germanica quorum 15. uni gradui respondent„.

Miedzioryt czarno-biały, mapa ogolnogeograficzna.

(Atlas Minor sive totius Orbis Terrarum contracta delineatio ex conatibus Nicolai Visscher… Vol. I-IV. Amstelaedami (1620-1699?) apud Nicolaum Visscher.)

Przeróbka mapy Merkatora pt.: „Polonia et Silesia”, jak inne mapy z tego okresu, rytowana przez holenderskiego rytownika A. Goos’a, pracującego dla Visschera w latach 1620-1634, mapy jednak z jego podpisem wydawane były w oficynie Visscherów do końca XVII wieku. Mapa charakteryzuje się wyjatkowo bogatą ikonografią ramki. Abraham Goos (1590 – ok. 1643) był holenderskim kartografem, wydawcą i rytownikiem. Wykonał globusy, mapy Ameryki Północnej, kompleksową mapę wybrzeży Europy oraz pierwszą wydrukowaną mapę Ziemi Świętej w języku hebrajskim. Abraham Goos był synem Pietera Goosa, diamentowego noża, i Margriete van den Keere. Poślubił Stijntgen Theunisdr de Ram („Stijntje Teunis”) w 1614 roku w Haarlemie. Mieszkał na Nieuwendijk w Amsterdamie i do 1615 r. Przeprowadził się do Kalverstraat, w „Vergulde Caertboeck”. Jego pierwszym nauczycielem był Jodocus Hondius (1563–1612) (jego kuzyn z małżeństwa), zgodnie z notatką Goosa z 1616 roku. Po śmierci Hondiusa jego zięć Jan Janssonius przejął działalność Hondiusa i kontynuował współpracę z Goos. Jedną ze specjalności Hondiusa była produkcja globusów, a Goos i Janssonius kontynuowali to, regularnie je modyfikując, gdy dostępnych było więcej informacji geograficznych. Wraz ze swoim kuzynem Pieter van den Keere (po łacinie Petrus Kaerius; matką Goosa była siostra van den Keere), Goos grawerował globus Petrus Plancius w 1614 roku. Goos staje się specjalistą w grawerowaniu i jest znany ze swojej dokładności. W 1616 r. Opublikował Nieuw Nederlandtsch Caertboeck, atlas Siedemnastu Prowincji na 23 mapach i jeden z pierwszych atlasów Holandii; Goos zajął się mapami. Wynagradza go 120 guldenów ze Stanów Zjednoczonych. Został ponownie opublikowany w 1625 r. Belgia Sive Inferior Germania, 1621. „Leodiensis Episcopatus”, poniżej środka obrazu, to obszar diecezji Liège. Janssonius i Goos współpracują aż do śmierci tego ostatniego. W 1619 r. Janssonius drukuje Novus tabularum geograficzny Goos w Amsterdamie w Goos, a Goos graweruje siedem map dla niemieckiego atlasu Janssoniusa. W 1620 Goos graweruje mapę wybrzeży Europy, z osobną mapą z częściami Grenlandii, Spitsbergenu i Nowej Zembli (mapy sporządzili Harmen i Marten Jansz). Rok później Janssonius produkuje kulę ziemską wykonaną przez Goosa, aw tym samym roku opublikował wykonaną przez Goos mapę Siedemnastu Prowincji, Belgia Sive Inferior Germania post omnes in hac forma, exactissime descripta, na podstawie mapy 1608 Willema Blaeu. Mapa jest wyjątkowa, ponieważ diecezja Liège została celowo pominięta, ponieważ nie była częścią siedemnastu prowincji. Wskazuje również na osuszanie jezior, które tworzyłyby trzy poldery: Beemster, Purmer i Zijpeen Hazepolder; w późniejszym wydaniu opublikowanym przez Janssoniusa niektóre z tych jezior zostały wypełnione paczkami. Wraz z Jacobem Abrahamem Zaddiqem wydrukował pierwszą hebrajską mapę Ziemi Świętej w 1620/21. Uważano, że żydowski grawer w Amsterdamie o nazwisku Abraham B. Jacob był pierwszym, który to zrobił, w 1695 r. Mapa jest cytowana jako przykład „żydowskich autorów tworzących artystyczne mapy w ramach ich spotkania ze społeczeństwem chrześcijańskim „. (Wcześniejsza, znacznie bardziej schematyczna mapa nie narysowana w skali jest drzeworytem z Mantui z lat 60. XVI wieku z hebrajskimi oznaczeniami). Kolejnym pierwszym jest jego mapa Ameryki Północnej z 1624 r., Opublikowana w Amsterdamie; jest to „pierwsza główna mapa przedstawiająca Kalifornię jako odrębną wyspę” (choć nie wspomina o „Kalifornii”). Jako pierwsza wymieniła rzekę Hudson, wśród innych atrakcji. To, czy naprawdę poprzedza mapę Henry Briggsa, opublikowaną w 1625 roku w Londynie, jest kwestią sporną; argumentowano (na podstawie notatki z 1622 r., że Kalifornia była wyspą), że Briggs wysłał szkic mapy do swojego wydawcy w Amsterdamie, co z kolei wpłynęło na Goos. Jego mapy są publikowane w różnych wydaniach atlasu mniejszej wersji atlasu Gerarda Mercatora z 1595 (folio), począwszy od 1628 r. (Jodocus Hondius nabył miedziane płyty od syna Mercatora w 1604 r.). Jego data śmierci jest nieznana, choć prawdopodobnie przed 1643 rokiem. Miał co najmniej dwóch synów, Pietera Goosa (1616–1675) i Abrahama Goosa (ochrzczonego w 1621 r.) Oraz córkę, Cathalynę (ochrzczoną w 1623 r.). Pieter był również grawerem; w 1643 r. poślubił Susannę de Reyger, a wdową poślubił Geertruyta van Ruyffa w 1649 r.  Podobnie jak jego ojciec, grawerował mapy, w tym mapę Spitsbergenu (opublikowaną w 1650 r. Przez Cornelisa de Leeuw), a drugą w 1662 r. W atlasie o nazwie De Zee-Atlas ofte Water-weereld.Obcięta na N i E, na odwrocie ręcznie ołówkiem: „dar Czesława Chowańca”. Wariant mapy bez wydrukowanej daty, rok wydania określony na podstawie wersji tej samej mapy z datą (nieco zmieniony tytuł).

Rzeźba: kopczyki
Osiedla: s-st. sygnatura
Hydrografia: rzeki, jeziora
Siatka: geograficzna
Odwzorowanie: trapezoidalne
Nazewnictwo: regiony, hydrografia,państwa, 2-st. osiedla
Współrzędne geograficzne: opisane wewnatrz przy ramce co 1°, oznaczone graficznie w ramce wewnętrznej co 5′
Ramka: Ramka ozdobna, na N w środku kartusz tytułowy, +2 weduty polskich miast: (duże) „Cracowia”, „Dantzick” na S weduty: „Posna”, „Crossen”, „Sandomiria”, „Breslaw”., między wedutami spis 40 królów polskich: „Nomina Quadraginta Regum Poloniae” postacie typowych Polaków: na E „Nobilis Polonus”, „Faemina Polona”, „Sponsa Gedanensis”, „Faemina Silesiae”., na W „Nobilis Polona”, „Vir Polonus”, „Virgo Gedanensis”, „Sponsea Silesiae”, herby: na E „Insigne Silesiae”, na W „Insigne Poloniae”. Sylwetki Polaków jak na mapie Speede’a, tylko „odbicie lustrzane”. Portrety królów polskich z kolejnymi numerami kontynuacja listy: SW: „Sigismundus III, SE- Stephanus I, Vladislaw IV, NW Ioan Casimirus”.

Format: r: 465×533, p(S): 417×537, p(N): 57×536, a: 477×554

Kolekcja: Towarzystwo Historyczno-Literackie w Paryżu, Czesław Chowaniec

Nr katalogu CRP: 00021-04666

ⓒ Piotr Maria Mojski (B. de Weydenthal)