19. [EUROPA ŚRODKOWA – GERMANIA]

tytuł na odwrocie:

EVROPAE tabula  quarta continent  Germaniam magnam

Skala 1:4000000, skala przybliżona

Drzeworyt czarno-biały

CLAVDII  PTOLEMÆI ALEXAN:DRINI  Geographicæ Enarrationis,  Libri Octo. ¦EX BILIBALDI PIRCKE-ymheri tralatione… a Michaèle Villanouano secundo recogniti…  Prostant Lugduni apud Hugonem à Porta  M.D.XLI. kolofon: Excudebat  Caspar Trechsel  Viennae   M.D.XLI.

Mapa prawdopodobnie pochodzi z lyonskiego wydania Geografii…Ptolemeusza, opracowanego przez braci C. i M. Trechsel. Rzadkie wydanie palone z polecenia Kalwina. Autorem ornamentacji drzeworytniczej na odwrocie jest prawdopodobnie H. Holbein. Hans Holbein był niemieckim malarzem i grafikiem, który pracował w stylu północnego renesansu i jest uważany za jednego z największych portrecistów XVI wieku. Zajmował się  także sztuką religijną, satyrą i propagandą reformacyjną. Wniósł znaczący wkład w historię projektowania książek. Nazywa się go „Młodszym”, aby odróżnić go od ojca Hansa Holbeina Starszego, znakomitego malarza późnogotyckiej szkoły. Holbein urodził się w Anglii Henryka VIII. W tej roli produkował portrety i dekoracje świąteczne, a także projekty biżuterii, talerzy i innych cennych przedmiotów. Jego portrety rodziny królewskiej i szlachty

Hans Hobelin

Augsburgu, ale pracował głównie w Bazylei jako młody artysta. Początkowo tworzył malowidła ścienne i dzieła religijne, projektował witraże i drukował książki. Malował także sporadycznie portrety, zdobył międzynarodową sławę portretując humanistę Desideriusa Erazma z Rotterdamu. Kiedy Reformacja dotarła do Bazylei, Holbein pracował dla klientów reformatorskich, nadal służąc tradycyjnym religijnym patronom. Jego późnogotycki styl został wzbogacony o trendy artystyczne we Włoszech, Francji i Holandii, a także przez renesansowy humanizm. Rezultatem była połączona estetyka jedyna w swoim rodzaju. Holbein udał się do Anglii w 1526 roku w poszukiwaniu pracy, z rekomendacją Erasmusa. Został powitany w humanistycznym kręgu Thomasa Morea, gdzie szybko zbudował sobie dobrą reputację. Wrócił do Bazylei na cztery lata, a następnie wznowił karierę w Anglii w 1532 roku pod patronatem Anne Boleyn i Thomasa Cromwella. W 1535 r. Był malarzem króla są zapisem dworu w latach, gdy Henryk twierdził, że ma zwierzchnictwo nad Kościołem Anglii. Sztuka Holbeina była ceniona od początku jego kariery zawodowej. Francuski poeta i reformator Nicholas Bourbon (starszy) nazwał go „Apellami naszych czasów”, typowym wyróżnieniem w tym czasie, gdy Holbein został również opisany jako wyjątkowy w historii sztuki, ponieważ nie założył żadnej szkoły. Część jego prac zaginęła po jego śmierci, ale wiele zostało zebranych, a do XIX wieku został rozpoznany wśród wielkich mistrzów portretów. Ostatnie wystawy podkreśliły również jego wszechstronność. Tworzył projekty, od skomplikowanej biżuterii po monumentalne freski. Sztukę Holbeina czasami nazywano realistą, ponieważ rysował i malował z rzadką precyzją. Jego portrety były znane w swoim czasie ze swojego podobieństwa i to na jego oczach można dziś zobaczyć wiele znanych postaci z jego czasów, takich jak Erasmus i Więcej. Jednak nigdy nie był zadowolony z zewnętrznego wyglądu; osadził warstwy swojej symboliki, aluzji i paradoksu w swojej sztuce, do trwałej fascynacji uczonych. Zdaniem historyka sztuki, Ellisa Waterhouse’a, jego portret „pozostaje niezrównany pod względem pewności i oszczędności wypowiedzi, penetracji charakteru oraz połączonego bogactwa i czystości stylu”. Mapa „czwarta” – Germania. Znane są również wydania z lat 1525 i 1541. Na E poza ramką teksty: „·19· pal· ht et ¦ [marrgö]· 18”, „·18· [palliz die]· 17· ½·”, „·17· pal liz die ho· 17·”, „·16· [palliz die mar·hö]· 16· ½·”, „15· pal ht diem hö· 16”, Na W poza ramką: „Vims grad9Longi:¦tudinis 9tinet ¦ milliaria ·32·½”, „milliaria·36·½”, „milliaria·40·.” Na odwrocie tekst w ramce: na W: „De Germania.”, numer strony „4”, na SE ołówkiem: „CASPAR TRESCHER ¦ VIENNE 1541”.

Znak wodny: winne grono
Rzeźba: kopczyki
Hydrografia: rzeki, jeziora
Nazewnictwo: hydrografia, prowincje, państwa
Współrzędne geograficzne: opisane między ramkami na E i W co 1 °
Ramka: trapezoidalna
Format: r: 254/321xh=304, a: 395×535

Kolekcja: Roman Umiastowski

Nr katalogu CRP: 00320-11506

ⓒ Piotr Maria Mojski (B. de Weydenthal)