44. SILESIÆ DUCATUS ¦ TAM SUPERIOR…

Skala 1:600000; skala przybliżona, podziałka liniowa: „Milliaria Germanica Communia„

Miedzioryt kolorowany, mapa przeglądowa.

Atlas Novus indicibus instructus… bestehend in 26 Seutterisch-geographischen Haupttabelen. Hrgb. von Matthaeo Roth. Vol. I-II. Wien 1728 Joh. Peter von Ghelen.

Mapa Księstwa Śląskiego opracowana przez M. Seuttera, wyrytowana przez M. Roth’a i zamieszczona w Atlas Novus… Seuttera. Atlas ten ukazał się nastepnie w latach 1730 i 1736. M. Seutter był założycielem słynnej oficyny wydawniczej w Augsburgu (1707), prowadził swą działalność jednocześnie w Augsburgu i w Wiedniu. Jego oficyna była konkurencją dla słynnego wydawnictwa norymberskiego J. B. Hommanna. M. G. Seutter miał dwóch synów: Mateusza Grzegorza młodszego rytownika, biorącego udział w pracach nad Atlas Novus…, Albrechta Karola, który poślubił córkę Johna Balt. Probst, odziedziczył po ojcu doskonale prosperujące wydawnictwo, które po jego śmierci przeszło w ręce spółki T. C. Lotter & G. B. Probst. Johann Peter van Ghelen (* 1673 w Wiedniu; † 19 września 1754 ibid) był austriackim drukarzem. Johann Peter van Ghelen był synem urodzonego w Antwerpii wiedeńskiego drukarza Johanna van Ghelena. Drukarstwa uczył się od swojego ojca i handlu książkami w Brukseli w 1692 roku. Po podróży przez Niemcy, Francję i Włochy wrócił do domu i stopniowo przejmował interes ojca. Ghelen uzyskał cesarskie przywileje, które uprawniają go do wyłącznego drukowania i publikowania kalendarzy, ewangelii i modlitewników. Dzięki temu przywilejowi mógł w 1722 r. Przejąć prawa do Wiennerisches Diarium, najstarszej po dziś dzień gazety na świecie. W efekcie ustanowił monopol prasowy w Wiedniu, który trwał ponad pół wieku. Dzięki „Wienner Diarium” uzyskał charakter gazety państwowej. Po jego śmierci Johann Leopold van Ghelen nadal prowadził firmę. W 1894 roku na cześć jego i jego ojca nadano Ghelengasse w Wiedniu-Hietzing. Niektóre publikacje: Johann Joseph Fux: Gradus ad Parnassum, 1725, Matthias Seutter: Atlas novus, 1730, Matej Bel: Notitia Hungaricae novae historicae geographica devisa, 4 tomy, 1735–42. Matthäus Seutter (ur. 20 września 1678 w Augsburgu; † marca 1757 tamże) był niemieckim kartografem i rytownikiem, założycielem drukarni i wydawnictwa Seutter. Urodzony jako syn złotnika, Seutter rozpoczął praktykę u Johanna Baptista Homanna w Norymberdze po 1697 roku. Po powrocie do rodzinnego Augsburga pracował najpierw w wydawnictwie Jeremiasa Wolffa (1663-1724). Około 1707 roku założył własną firmę z drukarnią i wydawnictwem. Tam stworzył wiele map, planów miast, wykresów genealogicznych i innych motywów. Wydobył także parę kul ziemskich (ziemski i niebiański globus). Kopiując udaną koncepcję swojego nauczyciela Homanna, wkrótce stał się swoim największym konkurentem. Jednak tylko kilka oryginalnych map zostało opublikowanych przez Seuttera, co z pewnością wynikało również z faktu, że Augsburg nie miał wówczas ani uniwersytetu, ani środowiska matematyczno-naukowego. Raczej wiele jego map jest dosłownie „kopiowanych” z oryginałów innych kartografów, tj. Kopii. Co najwyżej odbiegali od oryginału w projekcie artystycznym bujnymi barokowymi kartuszami i alegorycznymi scenami. Seutter początkowo sam rytował swoje mapy, w późniejszych latach był. za. wspierani przez jego synów Georga Matthäusa i Albrechta Carla i Tobiasa Conrada Lottera; Do wykonania elementów dekoracyjnych wykorzystywano augsburskich artystów, takich jak Martin Gottfried Crophius (1717–1765), Melchior Rhein czy Gottfried Rogg (1669–1742). W warsztacie Seuttera powstało około 400 wielkoformatowych i ponad 60 małoformatowych miedziorytów. Od 1720 roku Seutter podsumował swoje mapy w atlasach o różnych tytułach, które rozrosły się z początkowo 20 map (Atlas Compendiosus) do ponad 300 map (Atlas Novus, Wielki Atlas). Jego małoformatowe mapy można było kupić pojedynczo w kartonowych pudełkach lub jako wydanie zbiorcze (Atlas Minor, od ok. 1745 r.). Podobnie jak wcześniej Homann, Seutter również otrzymał od cesarza Karola VI w latach 1731/32. piękny, ale pozbawiony znaczenia tytuł Sacrae Caesareae Maiestatis Geographus, co oznacza geografa imperialnego (na mapach w skrócie S.C.Maj. Geogr lub SCMG). Ponadto w 1741 r. Otrzymał cesarski przywilej drukarski, który dotyczył jednak tylko okręgów Szwabii i Górnego Renu oraz obszaru podlegającego prawu frankońskiemu. Johann Adam Riediger zlecił wygrawerowanie Seuttera pod tytułem Tabulae Principatus Brandenburgico-Culmbacensis sive Baruthini pars superior i opublikował go w Augsburgu. Projekty z posiadłości Riedigera przeszły w posiadanie Seuttera, a później jego zięcia Tobiasa Conrada Lottera. Po śmierci Seuttera w 1757 roku, jego syn Albrecht Carl (1722–1762) kontynuował działalność samodzielnie. Ale przeżył swojego ojca tylko o 5 lat. Następnie wdowa po nim sprzedała mniej więcej połowę wydawnictwa zięć Matthäusowi Seutterowi, Tobiasowi Conradowi Lotterowi, a także blisko spokrewnionemu wydawcy dzieł sztuki Johannowi Michaelowi Probstowi (1727–1776). Nazwę Seutter zastąpili własnym na większości map nabytych w 1762 roku. Na NE ozdoby kartusz tytułowy z napisami: „Terra Sigillata„, „Flax„, na SW kartusz z planem Wrocławia: „BRESLAW” i herbem Królestwa Polskiego, pod ramka tekst: „Cum Gratia et Privil. S. R. I. Vicariatus, in partib9 Rheni, Svevice, et Juris Franconici„, opisane strony świata: SEPTENTR., MERIDIES, ORIENS, OCCIDENS, na NE poza ramką ołówkiem: „321 Ł3.10”, na SE pod ramka: „321”, na odwrocie na SE ołówkiem: „Seutter Śląsk”, na SW ołówkiem: „800¦ 17e=1???”.

Rzeźba: kopczyki
Osiedla: sygnatura nieregularna, kółka
Hydrografia: rzeki, jeziora, bagna
Odwzorowanie: walcowe
Siatka geograficzna
Nazewnictwo: hydrografia, państwa, księstwa, prowincje, 3-st osiedla
Ramka: zwykła, kolorowana, opisane pasy i słupy
Format: r: 496×572, p: 505×580, a: 535×610

Kolekcja:

Roman Umiastowski

Nr katalogu CRP: 00675/05085

ⓒ Piotr Maria Mojski (B. de Weydenthal)