40. SILESIA ¦ INFERIORE, ¦ Dedicata…

Skala 1:500000; skala przybliżona, podziałki liniowe: „Miglia d’Italia — 15„, „Leghe di Germania — 5„

Miedzioryt czarno-biały, mapa gospodarcza.

Atlante Veneto, nel quale si Contiene la descrittione … degl’ Imperij, Regni, Provincie e Stati dell’ Universo … Opera e studio del Padre Maestro Coronelli, Min: Convent; Cosmografo della Serenissima Republica, e Professore di Geografia nell’ Università di Venetia. Ad uso dell’ Academia Cosmografia degli Argonauti. In Venetia … A spese dell’ Autore … MDCXCI … MDCLXXXXVI

Przeróbka mapy Scultetusa Dolnego Śląska wykonana przez V. Coronelliego i zamieszczona w jego atlasie wydawanym w latach 1692-1694 w Wenecji. V. Coronelli wenecki kosmograf, wykonawca słynnych globusów, franciszkanin, założył w 1680 roku pierwsze towarzystwo geograficzne: Academia Cosmografica degli Argonauti. Vincenzo Maria Coronelli O.F.M. Conv. (Wenecja, 16 sierpnia 1650 – Wenecja, 9 grudnia 1718) był włoskim geografem, kartografem, kosmografem i encyklopedystą. Vincenzo Maria Coronelli urodził się w Wenecji 16 sierpnia 1650 r. Jako trzecie dziecko bardzo licznej rodziny. W 1660 roku, w wieku dziesięciu lat, przeniósł się do Rawenny i tutaj uczył się drzeworytu. Przez ksylografię (z greckiego ξύλον, „drewno” i γράφω, „piszę”) lub, bardziej włosko, drzeworyt, mamy na myśli grawerowanie obrazów i czasami krótkich tekstów na drewnianych tabliczkach (matrycach), które następnie wykorzystano do wykonania kilku egzemplarzy tego samego tematu, na papierze, a czasem na jedwabiu, drukując na prasie. Umiejętność, której nauczył się tutaj od Coronellego, stała się podstawą jego późniejszej produkcji. W 1663 r., Będąc bardzo młodym, wstąpił do zakonu franciszkańskiego Braci Mniejszych Konwentualnych, aw 1665 został nowicjuszem. Cała kariera kościelna Coronellego miała miejsce w tym zakonie, którego został ministrem generalnym w 1701 r. szesnaście lat, po ukończeniu studiów matematyczno-geograficznych, opublikował swoją pierwszą pracę, „Profane Perpetual Calendar”. W 1671 r. Wstąpił do klasztoru Santa Maria Gloriosa dei Frari w Wenecji, aw 1672 r. Na zlecenie Collegio San Bonaventura w Grottaferrata w Rzymie, gdzie w 1674 r. Uzyskał doktorat z teologii. Później specjalizował się także w astronomii i matematyce euklidesowej. Od 1678 roku Coronelli rozpoczął pracę w geografii i zlecono mu budowę globusów przedstawiających Ziemię i ciała niebieskie dla księcia Parmy Ranuccio II Farnese. Miały one średnicę 175 cm i były znakomicie wykonane. W 1681 roku Coronelli przeniósł się do Paryża, gdzie pozostał przez dwa lata: sława Coronelli jako „mistrza w produkcji Globi” stała się sławna w całej Europie do tego stopnia, że kardynał d’Estrées, francuski ambasador Ludwika XIV w Rzymie, nakazał przydzielenie dwóch globusów Ludwikowi XIV, Królowi Słońca, aby ozdobić Bibliotekę Królewską Pałacu Wersalskiego. Wykonane w latach 1681-1683 te dwa globusy, jeden ziemski (z przedstawieniem znanego wówczas świata) i jeden niebiański (z przedstawieniem nieba w chwili narodzin Ludwika XIV, namalowany i oświetlony przez Jeana-Baptiste’a Corneille’a z metaforycznymi przedstawieniami konstelacji i ciał niebieskich), mierzą 382 cm średnicy i ważą około dwóch ton każda. Dziś należą do zbiorów Bibliothèque Nationale de France i są eksponowane w siedzibie François Mitterranda. Po powrocie do Wenecji w 1684 roku Coronelli został kosmografem Uniwersytetu Republiki Weneckiej Serenissima i założył Accademia degli Argonauti, pierwsze stowarzyszenie geograficzne na świecie. Niektóre z oryginalnych globusów kartografa są obecnie zachowane w Austriackiej Bibliotece Narodowej oraz w opactwie benedyktynów w Melku w Austrii; dwa okazy globusów z 1688 i 1693 roku znajdują się w bibliotece w Trewirze w Niemczech. Inne pary okazów, pochodzące z końca XVII wieku, znajdują się w Bibliotece Planettiana w Jesi, Bibliotece Federiciana w Fano oraz w Narodowym Muzeum Nauki i Techniki „Leonardo da Vinci” w Mediolanie. Kolejną parę oryginalnych globusów (ziemskich i niebiańskich, z tak zwanej „piątej serii”) można znaleźć w Papieskiej Bibliotece

Vinzenzo Coronelli

Antoniana w Padwie oraz w Classense Library w Rawennie. Museo Galileo we Florencji ma również ważną kolekcję globusów autorstwa weneckiego kosmografa, które należą do serii wyprodukowanej przez Coronellego w Akademii Kosmograficznej Argonautów. Coronelli poświęcił również 30 lat swojego życia na napisanie innowacyjnej uniwersalnej biblioteki sakralnej i świeckiej. Pierwsza wielka encyklopedia ułożona w porządku alfabetycznym, ta książka miała mieć 300 000 haseł rozprowadzonych w 45 tomach. Tylko pierwszych 7 zostało ukończonych, które obejmują pozycje „A” – „Caque”. Jednak praca ta ma swoje znaczenie w ruchu encyklopedycznym ze względu na swój plan. Autor zarezerwował tomy 41 i 42 na uzupełnienia i poprawki, a tomy 43-45 na indeks. Ponadto każdy tom ma indeks, którego wystąpienie odnosi się do numeracji artykułów. Aby ułatwić identyfikację i odniesienia na stronie, rzymska cyfra w środkowej kolumnie wskazu-je numer wiersza w odstępach co 10. Zgodnie z projektem autor przyjął układ kolumnowy, a nie stronę, co było wówczas powszechną praktyką. Coronelli również wprowadził innowacje w tej pracy, umieszczając tytuły tomów kursywą, praktyka przyjęta przez wszystkich później. Dwie kule Coronellego, ziemia i niebo, stworzone dla Ludwika XIV kardynała d’Estrées, francuskiego ambasadora Ludwika XIV w Rzymie, zamówiły dwa nowe globusy, które mają zaoferować francuskiemu monarchowi. Następnie Coronelli przeniósł się do Paryża w 1681 roku, gdzie pozostał przez dwa lata. Wykonane w latach 1681-1683 te dwie sfery, jedna ziemska (z przedstawieniem znanego wówczas świata), a druga niebiańska (z przedstawieniem nieba w czasie narodzin Ludwika XIV, namalowana i oświetlona przez Jean-Baptiste Corneille z metaforycznymi przedstawieniami konstelacje i ciała niebieskie), mają średnicę 382 cm i ważą około dwóch ton każda. Dziś należą do zbiorów Bibliothèque nationale de France i są eksponowane w siedzibie François Mitterranda. Historycznie rzecz biorąc, popyt na globusy zaczyna się od książęcego i wymagającego klienta, zwłaszcza na dworach Europy Środkowej i Północnej. We Włoszech utrwalono sztukę globusów pokrytych ziemskimi lub niebiańskimi papierami, pisanymi odręcznie i często pięknie zdobionymi. Coronelli był jednym z inicjatorów tej sztuki. Najbardziej znane globusy Coronellego są podzielone na dwie grupy: pierwsza grupa obejmuje te zbudowane dla księcia Parmy i dla Ludwika XIV, wyjątkowe ze względu na ich artystyczną jakość; druga grupa obejmuje globusy budowane od 1688 r., owoc doświadczenia, które już dojrzało. Rzeczywiście, sama jakość globusów wykonanych dla Ludwika XIV stworzyła „popyt” na kolejne globusy Coronellego. Rozgłos dwóch globusów Coronellego był taki, że wywołało to zainteresowanie najlepszych klientów, pragnących przyozdobić swoje biblioteki elementami nie tylko naukowymi, ale przede wszystkim artystycznymi. Mając to na uwadze, dwa globusy, które dziś podziwiamy w Salone Furietti Biblioteki Angelo Mai, przybyły do Bergamo. Historia obu globusów jest ściśle związana z wydarzeniami kulturalnymi i politycznymi, które miały wpływ na miasto Bergamo w ciągu ostatnich 500 lat. W rzeczywistości dwie globusy Coronelli dotarły do Bergamo w roku 1692, kiedy zakonnik augustianów i uczony z Bergamo Angelo Finardi, bibliotekarz klasztoru S. Agostino, kupił je w Wenecji właśnie po to, aby zapewnić bibliotekę klasztorną niezbędne narzędzia. do kultury. W 1797 roku klasztor św. Augustyna został zniesiony, a oba globusy spotkały się z konfiskatą praw napoleońskich, które miały zostać przywiezione do Paryża i ponownie połączone z globusami Pałacu Wersalskiego, ale na szczęście zostały ukryte w ich domu przez szlachetnego Giovanniego Battistę Vertovę i w 1834 r. przekazany przez jego syna Andreę Bibliotece Obywatelskiej. I właśnie w Bibliotece Obywatelskiej te dwa globusy prezentują się pięknie w centrum dużego Salone Furietti, pomieszczenia przeznaczonego na konsultacje, a w tym środowisku studyjnym, oprócz symbolizowania uniwersalności kultury, stanowią wyrafinowaną atrakcję artystyczną. Globus ziemi i globus nieba o idealnie kołowym przekroju, zarówno wzdłuż równika, jak i południka, mają obwód 3,33 mi składają się z 50 bogato zdobionych arkuszy. Oba spoczywają na profilowanych podstawach z orzecha włoskiego, zaprojektowanych tak, aby umożliwić obrót, z których odchodzą cztery łukowate żelazne pręty zakończone zwojem. Te pręty podtrzymują drewniany pierścień racjonalnego horyzontu, na którego tarczy wyryto szereg podstawowych informacji dla uczonego i naukowca końca XVII wieku: znaki zodiaku, kalendarz (złożony z 365 pudełek z informacjami astronomicznymi) oraz nazwy ośmiu wiatrów: tramontana, greco, Ievante, scirocco, ostro (austro), libeccio, ponente i maestro. Ich główny południk, wykonany z metalu, jest przymocowany do racjonalnego horyzontu za pomocą dwóch nacięć, a na biegunie północnym nadal znajduje się róża wiatrów z ośmioma punktami i godzinnym demonstratorem. Globus, który zarysowuje rozmieszczenie lądów i wód, wzbogacony kartuszami, figurami, herbami, zwierzętami, żaglowcami, kanałami, bitwami lądowymi i morskimi, karawanami, scenami z polowań i ryb, jest bardzo interesujący, ponieważ przedstawia jego słynny budowniczy. Globus niebieski ilustruje konstelacje (dwanaście znaków zodiaku; postacie mitologiczne, artystycznie narysowane zgodnie z opisami mitologii klasycznej; także wyobrażeniowe obrazy zwierząt i symboli) i jest napisany w pięciu językach: włoskim, francuskim, łacińskim, greckim i arabskim. Na świecie Kalifornia nadal jest wyspą, a dla każdego kraju losowane są rodzime zwierzęta. Te globusy, oprócz tego, że są arcydziełami sztuki, mają absolutnego ducha przedencyklopedycznego. Kupiony do upiększenia biblioteki klasztoru Sant’Agostino. w 1797 r. znaleźli się w celach Napoleona, który chciał ich wywłaszczyć, aby zabrać je do Pałacu Wersalskiego i połączyć z dwoma innymi globusami wykonanymi przez Coronellego dla Ludwika XIV i tam przechowywanych. Dzięki interwencji hrabiego Giovana Battisty Vertovy, globusy zostały uratowane przez wojska napoleońskie i przewiezione do Villa Camozzi w Ranicy, obecnie siedzibie Instytutu Mario Negri, gdzie w 1834 roku jego syn Andrea Vertova podarował Bergamo. przy pierwszym przejściu do Palazzo della Ragione, globusy znalazły dom w Salone Furietti Biblioteki Obywatelskiej Angelo Mai. Trzy wielkie globusy wykonane w latach 1688-1704 posiadał Roman Umiastowski, dwa z nich znajdują się na Zamku Królewskim w Warszawie. Tytuł mapy na NW w wyjątkowo ozdobnym kartuszu, legenda na W przy kartuszu zawiera 8 symboli osiedli 2 symbole ośrodków kultu religijnego, winnice, kopalnie: złota, srebra, miedzi, cynku, żelaza, wapienniki, jeziora, bagna, ważne góry. W treści mapy herby państw i księstw: polski, niemiecki, czeski, łużycki, w kartuszu skalowym herb Śląska. Mapa w orientacji wschodniej. Na odwrocie na NE ręcznie: „131”, na SE ołówkiem: „Silesia„.

Znak wodny: lilia w okręgu
Rzeźba: kopczyki stopniowane
Hydrografia: rzeki, jeziora, bagna
Osiedla: 8-st sygnatura, kółka
Nazewnictwo: hydrografia, państwa, księstwa, prowincje, 2-st. osiedla
Współrzędne geograficzne: opisane między ramkami na E i W co 20′ na N i S, co 10′, oznaczone graficznie, co 2′ na E i na, W, co 1′ na S i na N.
Ramka: zwykła
Format: r: 455×613, p: 470×621, a: 485×694

Kolekcja: Roman Umiastowski

Nr katalogu CRP: 00682/05092

ⓒ Piotr Maria Mojski (B. de Weydenthal)