16. ATLAS DES ROIAUMES DE GALICIE…

16. ATLAS DES ROIAUMES DE GALICIE ET DE LODOMERIE

16.  ATLAS DES ROIAUMES DE GALICIE ET DE LODOMERIE
Wiedeń 1790

Losenau L. Ch. Losy de
Maire F. I.
Mansfeld Johan Ernest (1739-1796)
(Mollo Tranquillo (+ ~1830))

A T L A S

DES ROIAUMES
DE GALICIE ET DE LODOMERIE

consistant en une Carte générale de ces deux Roïaumes,
et en 10. Cartes particulières des 19. Cercles selon la nouvelle division,
avec le District de la BUCOVINE
rèdigées en Atlas assujetties aux Observation astronomiques
et reduite selon l’Echelle ey dessou’s
Par F. I. MAIRE Ingr. Hyd.que et Geog.phe
A VIENNE MDCCXC.

_________________________________________

__________________________________

A T L A S

DER KÖNIGREICHE
GALIZIEN UND LODOMERIEN

bestehend in einer general Karte dieser beiden Königreiche,
und in 10. besonderen Karten der 19. Kreise nach der neuen Eintheilung
nebst dem Distrikt der BUKOWINA
in einem Atlas nach astronomischer Beobachtungen,
und nach unten beigesigten Maastab verfasst worden
von I. MaireHyd. Ing. und Geog.
in Wien 1790

Zu finden in Wien bey Artaria Compagnie

Atlas opracowany jako zbiór 10 map szczegółowych oraz mapy przeglądowej na arkuszach 2 i 3. ATLAS KRÓLESTW GALICJI I LODOMERII składający się z mapy ogólnej tych dwóch królestw i 10 map specjalnych 19 dzielnic według nowego podziału wraz z dzielnicą BUKOVINA ułożonych w atlas na podstawie obserwacji astronomicznych”; strona tytułowa. F. J. Maire (hydrograf i geograf, Autorzy). K[arl] i F[riedrich] Bargum i spółka (bank, sponsorzy, wydawcy?). Miedzioryt. Wiedeń. Złożenie krzyżowe, 55 x 75 cm; część atlasu „Galicja i Lodomeria”, strona tytułowa (arkusz 1) Uwaga: Tytuł w języku francuskim (powyżej) i niemieckim (dolnym), otoczone półkolem (dolny margines: wstęga zboża; górny margines: wstęga chmur); Herb Galicji ( ponad pasmem chmur) z królewską koroną na głowie, pod rozchylonym baldachimem dwóch polskich panzerreiter dzierżony; dedykacja dla księcia Adama von Czartaryskiego, polskiego magnata i cesarskiego generała feldmarszałkaMapa przeglądowa opracowana przez L. Ch. Losy de Losenau, mapy rytował J. E. Mansfeld, wydawca całości był F. I. Maire. Znane jest również wydanie atlasu z autografem: A VIENNE MDCCXC chez T. Moll et Comp. , jest to inne wydanie które prawdopodobnie ujrzało światło dzienne w tym samym roku lub później. Na stronie tytułowej (prawej) podziałka liniowa (błędna) map szczegółowych: „Masstab zu die Particulier Karten„, 50000 kroków = 11.1 cm „mille Pas„, skala 1:250000. Podziałka mapy przeglądowej: „Maasstab

Johann Ernst Mansfeld

von 12 ordinairen Meilen.„, 12 mil = 12.7 cm, skala 1: 700000. Strona tytułowa ozdobiona 7-stopniowa legenda dróg i nowych oraz starych punktów pocztowych, dotycząca map szczegółowych. Opisane wydanie atlasu nie posiada herbu rodziny Czartoryskich na stronie tytułowej. Mapa przeglądowa zawiera kartusz tytułowy i legendę w formie dwóch kamieni  ozdobionych roślinnością. Tytuły map szczegółowych w dwóch językach. Johann Ernst Mansfeld urodził się 17 lipca 1738 roku w Pradze w Czechach. Przybył do Wiednia w wieku 16 lat, był szkolony przez Jakoba Matthiasa Schmutzera i szybko zyskał sławę jako portrecista. Wykonywał również arkusze z bieżącymi wydarzeniami. Mansfeld zmarł w Wiedniu 22 lutego 1796 roku.Królestwo Galicji i Lodomerii (niemiecki: Königreich Galizien und Lodomerien) to historyczne państwo w Europie Środkowej, które istniało od 1772 do 1918 roku pod egidą Domu Habsburgów-Lotaryngii. Narodziła się z rozbiorów Polski pod koniec XVIII wieku. Nowe państwo monarchii habsburskiej po I rozbiorze Polski w 1772 r. królestwo stało się w 1804 r. ziemią koronną Cesarstwa Austrii. W latach 1867-1918 tworzyła jedno z królestw i krajów reprezentowanych w sejmie cesarskim (Cisleithania) w ramach dualistycznej monarchii Austro-Węgier. Jej stolicą było miasto Lemberg (Leopol). Artykuły pokrewne: Galicja i Księstwo Galicyjsko-Wołyńskie . Nazwy Galicja i Lodomeria nawiązują do księstwa galicyjsko-wołyńskiego powstałego w wyniku unii ruskich księstw Galicji i Wołynia pod koniec XII wieku za panowania Romana Mścisławicza, księcia z dynastii Riourikidów. Historyczny region Galicja (nie mylić z hiszpańską Galicją) swoją nazwę zawdzięcza miastu Halicz (lub Galicz) nad Dniestrem, dawnej stolicy księstwa w XII wieku. W XIV wieku, kiedy nazwa Lodomeria nawiązuje do dawnej siedziby włodzimierskiej na Wołyniu. Te dwa imiona pojawiają się w tytule Ludwika I (1326-1382), króla Węgier, wybranego i koronowanego na króla Polski w 1370 roku, oraz jego córki Marii. Po śmierci księcia Romana na polu bitwy w 1205 roku nastąpił okres niepokojów, który próbowały wykorzystać rywalizujące ze sobą mocarstwa – Węgry i Polska. W 1215 r. król Węgier André II Árpád ogłosił się królem Galicji Wołyńskiej (łac. rex Galiciae i Lodomeriae); przez lata walczył z synem Romana, księciem Danielem. Podczas podbojów mongolskich w 1241 r. Daniel musi uznać zwierzchnictwo Złotej Ordy. Próbując zawrzeć sojusz przeciwko Mongołom, w końcu zwrócił się o wsparcie militarne do papieża Innocentego IV i zaakceptował unię z Rzymem (w zamian za oddanie swoich ziem pod symboliczną rzymską władzę kościelną), otrzymując koronę od papiestwa królewskiego 1 i mając sam oficjalnie koronowany na króla Rusi halicko-włodzimierskiej. W szczytowym okresie księstwo galicyjsko-wołyńskie obejmowało całą Ruś Południowo-Zachodnią wraz z Rusią Czerwoną i Rusią Czarną i było zwierzchnikiem wasalnych wojewodów mołdawskich Onut , Străşineţ , Baia , Neamţ , Hansca i Bârlad . W 1272 roku król Leon I, syn Daniela, przeniósł stolicę kraju do Lwowa. Po wygaśnięciu ruskiej dynastii Riurikidów po śmierci księcia Andrzeja I w 1323 r. tron Galicji-Wołynia objął jego bratanek Jerzy II Bolesław Trojdenowicz, polski książę z rodu Piastów. Zmarł w 1340 r. otruty przez bojarów. Po długiej walce między Polską, Wielkim Księstwem Litewskim i Mongołami, księstwo zostało podzielone w 1352 roku między króla polskiego Kazimierza III i wielkiego księcia litewskiego Giedymina. Polska otrzymuje Galicję (ze Lwowem, Haliczem, Chełmem, Łuckiem i Bełzem), Podole i kawałek Wołynia. Reszta Wołynia i Podlasia staje się litewskim. Po zaślubinach Wielkiego Księcia Władysława II Jagiellończyka z Jadwigą I Polską w 1386 r. i unii lubelskiej (1569 r.), która połączyła oba państwa w Republikę Obojga Narodów, wszystkie dawne ziemie Księstwa Galicyjsko-Wołyńskiego zostały włączone do korona Królestwa Polskiego. Konfederacja Barska, liga utworzona w 1768 roku przez grupę polskich szlachciców do walki z królem Stanisławem II, wywołała niepokój w kraju. już o godz podczas swojej koronacji w 1741 r. cesarzowa Austrii Maria Teresa, będąca jednocześnie królową Węgier, przyjęła tytuł królowej Galicji i Lodomerii. W 1769 r. umieściło w swojej pieczęci herb księstwa galicyjsko-wołyńskiego i księstwa włodzimierskiego. W następnym roku wojska cesarskie zajęły starostwa nowotarskie, czorsztyńskie i nowosądeckie oraz państwo muszyńskie w południowej Małopolsce. 23 maja 1771 polscy szlachcice zostali pokonani przez wojska carsko-rosyjskie w bitwie pod Lanckoroną. W 1772 r. cesarzowa Maria Teresa uzasadniała udział monarchii habsburskiej w rozbiorach Polski prawami odziedziczonymi po Andrzeju II na tym terenie. Następnie nastąpiła okupacja wojskowa pod dowództwem węgierskiego marszałka Nicolasa I i Josepha Esterházy’ego wspieranego przez jego generałów Andreasa Hadika von Futaka i Richarda d’Altona. We wrześniu Esterházy wznowił swoją kwaterę główną we Lwowie. Terytoria zaanektowane przez Austrię przyjmują wtedy oficjalną nazwę „Królestwo Galicji i Lodomerii”, nawet jeśli obejmują tylko dawną Galicję (lub Ruthenialisten) plus południową część Małopolski (z dawnymi księstwami oświęcimskim i zatorskim) ; Wołyń czasowo pozostając polskim przed powrotem do Cesarstwa Rosyjskiego. W 1786 roku Bukowina, zakupiona od Imperium Osmańskiego, została przyłączona do Galicji. Za panowania cesarza Józefa II wielu Niemców, zwłaszcza z nadreńskiego Palatynatu, wyemigrowało do Galicji i osiedliło się w nowych wioskach. Następnie, w ramach trzeciego rozbioru Polski w 1795 roku, Austria nadal przydziela pozostałą część Małopolski: Kraków, Lublin oraz region położony między Pilicą a Bugiem. Królestwo Galicji i Lodomerii zajmowało wówczas obszar około 160 000 km2 i liczyło 3,7 miliona mieszkańców w 1795 roku. Austriacka Galicja-Lodomeria stała się w ten sposób od 1772 do 1918 roku jednym z królestw składowych Cesarstwa Austrii, następnie królestwa i kraje reprezentowane na sejmie cesarskim w obrębie Austro-Węgier. Zamieszkiwali ją wówczas Polacy, Ukraińcy, Niemcy, Żydzi i Romowie. Podczas I wojny światowej Galicja była jednym z głównych obszarów działań na froncie wschodnim. Po upadku monarchii austro-węgierskiej w 1918 r. Galicja Zachodnia powróciła do Polski (1919 r.), a przyznana Polsce w 1923 r. Galicja Wschodnia została przyłączona do ZSRR we wrześniu 1939 r., na początku II wojny światowej na mocy Porozumienie między Hitlerem a Stalinem o podziale Polski. Galicja w Polsce i na Ukrainie. Dzisiejsze terytorium Galicji jest podzielone między Polskę z zachodniej części i Ukrainę ze wschodniej części. Tablic kolorowanych: 12, format: 469×346, oprawa: twarda, karton

Kolekcja: Roman Umiastowski

Nr katalogu CRP: 00718/05128

ⓒ Piotr Maria Mojski (B. de Weydenthal)