A T L A N T E

N O V I S S I M O,

I L L U S T R A T O   E D   A C C R E S C I U T O

SULLE OSSERVAZIONI, E SCOPERTE

FATTE

DAI PIU’ CELEBRI E PIU’ RECENTI

G E O G R A F I

TOMO II

AUXILIUM AB ALTO

PLUS PRESSA PLUS SURGIT

IN VENEZIA MDCCLXXXII

PRESSO ANTONIO ZATTA

CON PRIVILEGIO DELL’ ECCELLMO. SENATO

Fragment atlasu Antonio Zatta (12 map), część map  opracowana na podstawie map Rizzi-Zannoniego. Jeden z najwspanialszych atlasów świata wydanych we Włoszech w XVIII wieku. Obszerny atlas świata, składający się z trzech tomów obejmujących Europę (w tym Rosję), a czwarty tom z resztą świata. Mapy obejmują mapę Ameryki Mitchella na 12 arkuszach, zestaw map europejskich, mapy hrabstw Kent, Middlesex, Essex i Surrey oraz różne mapy Afryki, Azji, Australazji i świata starożytnego. Ci z Australii śledzą najnowsze odkrycia Cooka. Miał on towarzyszyć traktatowi geograficznemu Büschinga Erdbeschreibung w przekładzie włoskim (wydanym przez Zattę w latach 1773-1782 w 34 tomach), stąd pojawienie się nazwiska Büschinga na grzbiecie tego egzemplarza. Tablice astronomiczne, które prezentuję na tej stronie, należą do pierwszego z czterech tomów atlasu geograficznego wydanego w Wenecji w laboratorium typograficznym kierowanym przez Antonio Zattę. Zostały wymyślone i zaprojektowane przez jego współpracowników Giovanniego Marco Pitteriego, Antona Friedricha Buschinga, Pietro Antonio Novelliego, a grawerowane przez Giuliano Zulianiego. Pierwszy tom atlasu rozpoczyna krótki esej z geografii ogólnej, w którym autor w zwięzły i precyzyjny sposób określa elementy składające się na siatki ekliptyki i równika użyte w tablicach. Interesujący jest fragment, w którym przerywa opis zjawiska precesji równonocy i cyklicznej zmiany nachylenia ekliptyki, podając ilościową interpretację tego ostatniego zjawiska zaproponowaną przez różnych astronomów:  od Hipparcha do jego osiemnastego wieku.

Anton Friedrich Büsching

Anton Friedrich Büsching (27 września 1724 w Stadthagen, Schaumburg-Lippe; † 28 maja 1793 w Berlinie) był niemieckim protestanckim teologiem i geografem. Anton Friedrich Büsching był synem prawnika Ernsta Friedricha Büschinga i jego żony Filipiny Margarete z domu Jobst . Ukończył szkołę łacińską przy sierocińcu w Halle. W latach 1744-1747 Büsching studiował teologię na tamtejszym uniwersytecie iw 1748 uzyskał tytuł magistra. Na początku 1748 r. Büsching otrzymał pozwolenie na nauczanie egzegezy Starego Testamentu, ale pod koniec tego samego roku przyjął posadę korepetytora u syna duńskiego tajnego radcy Lynara w Köstritz. Kiedy hrabia von Lynar został przeniesiony do Sankt Petersburga jako ambasador Danii w 1749 r., Büsching poszedł z nim. Wracając do Itzehoe w 1750 roku, rozpoczął tu swój wielki opis ziemi, który dokończył w 1754 roku w Kopenhadze od 1752 roku. W tym samym roku został mianowany profesorem nadzwyczajnym filozofii i adiunktem wydziału teologicznego w Getyndze. W 1755 roku w Getyndze ożenił się z Christiane Dilthey, cesarską koronowaną poetką i honorowym członkiem Towarzystwa Naukowego w Getyndze. Miał z nią siedmioro dzieci, w tym Johanna Stephana Gottfrieda Büschinga (1761-1833), prawnika i wieloletniego burmistrza Berlina. W 1759 Büsching został mianowany profesorem zwyczajnym filozofii, ale w 1761 przyjął powołanie do Petersburga jako proboszcz miejscowej kongregacji luterańskiej przy kościele św. Piotra (Petersburg). Po tym, jak został odwołany w 1765 w wyniku nieporozumień i początkowo osiedlił się w Altonie, został mianowany dyrektorem Gimnazjum zum Grauen Kloster oraz szkół miejskich w Berlinie i Kolonii oraz starszym radnym konsystorskim w Berlinie w 1766. Po śmierci pierwszej żony w kwietniu 1777, w grudniu 1777 ożenił się z Margarethe Eleonore Reinbeck, wnuczką rektora Berlina Johanna Gustava Reinbecka. Miał z nią sześcioro dzieci, w tym antykwariusza i germanistę Johanna Gustava Gottlieba Büschinga (1783-1829). Bratankiem był kamerzysta August Friedrich Wilhelm Crome. Büsching zmarł w Berlinie 28 maja 1793 roku w wieku 68 lat i został pochowany w ogrodzie swojego wiejskiego domu. Grobowiec zaprojektowany przez Johanna Gottfrieda Schadowa znajduje się obecnie w Märkisches Museum w Berlinie. Księżycowy krater Büsching nosi jego imię. W 1833 r. Jego imieniem nazwano Büschingstraße oraz przylegający i nieistniejący już Büschingplatz w pobliżu Szarego Klasztoru; dziś w Berlinie-Friedrichshain. Pietro Antonio Novelli, znany jako Novelli III (Wenecja, 1729 – Wenecja, 1804) był włoskim rysownikiem, ilustratorem, pisarzem, poetą, rytownikiem i malarzem XVIII wieku. Pietro Antonio Novelli terminował u Jacopo Amigoniego i znalazł się pod wpływem Francesco Guardiego i Giovanniego Battisty Tiepolo. W 1768 został przyjęty do Akademii w Wenecji, dla której namalował Alegorię Sztuki. W latach siedemdziesiątych XVIII wieku produkował ołtarze i freski (północne Włochy), a wśród jego klientów była Katarzyna II z Rosji. Od 1779 do 1800 osiadł w Rzymie i powrócił do Wenecji, gdzie zmarł w 1804. Napisał swoje Wspomnienia, które zostały opublikowane pośmiertnie w 1834. Jego syn Francesco (1764-1836) był także malarzem. Arkusz tytułowy i spis treści:

DISTRIBUZIONE

DELLE CARTE GEOGRAFICHE

COMPONENTI L’ INTIERO SECONDO TOMO DEL NUOVO ATLANTE,

che serve anche per guida del LEGATORE. (a)

Stron tekstu: 6, tablic: 12, format: 398x535x20, oprawa twarda – karton

Kolekcja: Roman Umiastowski

Nr katalogu CRP: Q-76/00733/11959

ⓒ Piotr Maria Mojski (B. de Weydenthal)