LA CARTA DEI PAESI DANUBIANI

E DELLE REGIONI CONTERMINI

DI
GIACOMO GASTALDI
(1546)

RIPRODOTTA DALL’UNICO ESEMPLARE CONOSCIUTO, CONSERVATO NELLA BIBLIOTECA VATICANA
CON UN COMENTO ILLUSTRATIVO
DI

ROBERTO ALMAGIA

B I B L I O T E C A   A P O S T O L I C A   V A T I C A N A

1939

Reprodukcja cyklu map przedstawiających ziemie naddunajskie opracowanych i wydanych przez G. Gastaldiego w 1546 roku. Zbiór map opatrzony komentarzem R. Almagia wydany został w Watykanie w 1939 roku.

Giacomo (Jacopo) Gastaldi (ok. 1500 r., Villafranca, Piemont – październik 1566 r., Wenecja), był ważnym szesnastowiecznym kartografem weneckim. Stara mapa świata, na której kontynenty są narysowane w kolorze jasnoszarym, a oceany zajmują obszary w kolorze ciemniejszym. Planisfera Gastaldiego z 1548 roku, na której Azja i Ameryka tworzą jeden kontynent. Urodzony w wielodzietnej rodzinie w Piemoncie, przeniósł się do Wenecji w 1539 roku, gdzie był najpierw inżynierem, zanim został najbardziej znanym kartografem we Włoszech i oficjalnym kosmografem Republiki Serenissima. W sumie przypisywano mu sto dziewięć map, w tym dużą ośmioarkuszową mapę Afryki opublikowaną w 1564 roku. Opublikował w 1548 r. wydanie Geografii Ptolemeusza zawierające mapy sporządzone od 1542 r., w tym dwie planisfery. Te planisfery, z których pierwsza pochodzi z 1546 r., reprezentują masy kontynentalne półkuli północnej połączone ze sobą w ich najbardziej wysuniętej na północ części, z wyjątkiem między Ameryką / Grenlandią i Europą. Od 1562 roku Gastaldi uznaje w książeczce oddzielenie Ameryki od Azji i nazywa odpowiednią cieśninę Cieśniną Anian (Streto di Anian), od nazwy azjatyckiego królestwa opisanego przez Marco Polo. Gastaldi współpracował z Giovannim Battistą Ramusio, geografem i sekretarzem Rady Dziesięciu, który wykorzystał jego mapy w swoim dziele Delle Navigationi et Viaggi. Był szeroko kopiowany, a jego prace przyczyniły się do utrzymania sztuki akwaforty w Wenecji.

Almagià, Roberto (1884–1962), włoski geograf i historyk kartografii. Urodził się we Florencji iw 1911 został profesorem na Uniwersytecie w Padwie, który opuścił w 1915, aby zostać profesorem w Rzymie. Jego wczesne zainteresowania dotyczyły geologii i oceanografii, ale przeniósł się do historii nauk geograficznych, aw końcu do historii kartografii. Jego pierwszą opublikowaną pracą było Studi geografici sopra le frane in Italia (2 tomy, 1907 i 1910). Jego Cristoforo Colombo ukazał się w 1918 r., aw 1937 r. Gli italiani primi esploratori dell’America, w którym szczegółowo omówił wkład Włoch w odkrycie Ameryki. Od 1920 był współredaktorem Rivista Geografica Italiana, wydawanego przez Società di Studi Geografici, którego został prezesem w 1955. W 1922 opublikował L’ „Italia” di G.A. Magini e la cartografia dell’Italia nei sec. XVI i XVII. Redagował w 1929 r. Monumenta Italiae Cartographica, tom reprodukcji wczesnych map Włoch. W czasie II wojny światowej znalazł schronienie w Watykanie, gdzie przygotował Monumenta cartografica Vaticana (4 tomy, 1944–55). Il mondo attuale (3 tomy, 1953–56) i L’Italia (2 tomy, 1959) to jego wybitne prace z zakresu geografii ogólnej i włoskiej. Almagià zyskała międzynarodową reputację i był laureatką wielu wyróżnień. Jego zainteresowanie żydowską ojczyzną jest pokazane w jego La Questione della Palestina (1918), Una Escursione in Palestina (1925) i Palestina (1930). Był profesorem uniwersytetów w Padwie (1911-1914) i Rzymie (1915-1959). Członek Accademia Nazionale dei Lincei (1932). Dyrektor działu geografii włoskiej encyklopedii „Treccani” (1925-1937). W 1938 r., będąc pochodzenia żydowskiego, został usunięty ze wszystkich stanowisk i nauczania uniwersyteckiego przez faszystowskie prawa rasowe. Członek Włoskiego Towarzystwa Geograficznego, którego był także prezesem (1944-1945). Koordynował pracę włoskich geografów za pośrednictwem Komitetu Geografii Narodowej Rady ds. Badań Naukowych. Zebrał i nadzorował publikację podstawowego Monumenta Italiae Cartographica (red. Istituto Geografico Militare, Florencja 1929), w którym reprodukowane są ogólne i regionalne mapy Włoch od XIV do XVII wieku. Założył i kierował prestiżową serią Le Regioni d’Italia wydawnictwa Utet. Współpracował wytrwale i wnosząc znaczący wkład do czasopism L’Universo Wojskowego Instytutu Geograficznego oraz do Le Vie d’Italia Włoskiego Klubu Turystycznego. Opublikował niezliczone eseje w prestiżowych czasopismach krajowych i międzynarodowych, na najbardziej odmienne tematy z geografii świata. Niektóre rękopisy prof. Roberto Almagià są zdeponowane w Bibliotece Wydziału „Geografii i Nauk o Środowisku Człowieka” (DIGSUA) Uniwersytetu w Mediolanie. Ponadto Fundusz Almagià jest również częścią dziedzictwa książkowego tej Biblioteki, na które składa się cenna prywatna kolekcja Profesora, będąca dowodem jego działalności naukowej. Ten ogromny fundusz składa się z 1885 tytułów, w sumie około 3100 woluminów i około 7000 różnych tytułów. Fundusz został zakupiony na początku lat 60. przez Instytut Geografii Człowieka, którego dyrektorem był prof. Lucio Gambi i wyróżnia się swoją wielkością, specjalizacją i wartością zawartych w niej tekstów. Szczególne znaczenie mają tomy dotyczące historii eksploracji geograficznych i kartografii od XVI do pierwszej połowy XIX wieku, studiów geografii regionalnej od początku XVIII wieku do lat 60. XX wieku, dotyczące teorii i metodologii geograficznych. Fundusz dostarcza równie istotnych informacji o pochodzeniu kulturowym i zainteresowaniach uczonego. Cały materiał funduszu jest wyłączony z pożyczki.Stron tekstu: 15, tablic czarno-białych: 5, oprawa: miękka, karton

Kolekcja: Roman Umiastowski

Nr katalogu CRP: 00744/11969

ⓒ Piotr Maria Mojski (B. de Weydenthal)