11. PRVSSIÆ ¦ NOVA TABVLA ¦…

Skala 1:500000; skala przybliżona, podziałka liniowa: „Milliaria ¦ parna, mediocria, et magna„

Miedzioryt kolorowany, mapa ogólnogeograficzna.

Theatrum orbis Terrarum sive atlas novus… a Guillelmo et Joanne Blaeu. Vol. I-IV. Amsterdam 1640-1645.

Przeróbka mapy G. Hennebergera opracowana przez G. Blaeu’a i zamieszczana w Teatrze świata… – atlasie wydawanym w oficynie Blaeu’ow w latach 1640-1645. G. Blaeu – założyciel oficyny Blaeu’ow, Jan – syn Williama objął kierownictwo oficyny w 1638 roku. Willem Janszoon Blaeu (1571-21 października 1638). W tym samym czasie, gdy Jodocus Hondius Senior zyskiwał na znaczeniu w Amsterdamie, inny człowiek budował własną dynastię kartograficzną w Niderlandach. Willem Blaeu urodził się w 1571 r. W Alkmaar u handlarza śledziami. Jednak ze względu na szczególne zainteresowanie młodego Blaeu sprawami naukowymi, przyszły twórca map nie poszedł w ślady ojca. Zamiast tego w 1595 roku Willem Blaeu udał się do Danii, aby pracować ze słynnym astronomem Tycho Brahe, gdzie nauczył się podstawowych umiejętności w zakresie kosmografii i tworzenia map, które miały mu służyć do końca życia. Na przełomie wieków Blaeu wrócił do Amsterdamu i założył własną firmę produkującą globusy, instrumenty i mapy. W 1604 r. Pojawiła się pierwsza mapa Blaeu, a pod koniec XVII wieku Blaeu ugruntował swoją pozycję jednego z czołowych drukarzy i twórców map w Amsterdamie. Jednak dopiero w 1630 roku Blaeu zaczął produkować atlasy, obszar rynku, na którym monopol posiadała rodzina Hondius. W 1632 roku Willem Blaeu został mianowany oficjalnym kartografem Vereenigde Oost-Indische Compagnie (V.O.C.), stanowisko, którego od dawna pożądał. Willem Blaeu zmarł w październiku 1638 roku i zostawił rozwijający się biznes swoim dwóm synom, Joanowi i Cornelisowi Blaeu. Urodzeni około 1596 i około 1610 roku, Joan i Cornelis Blaeu przejęli interes ojca po jego śmierci w 1638 roku. W tym samym roku Joan Blaeu objął również stanowisko ojca jako oficjalnego kartografa V.O.C. Pierwotnie nominacja umieściła wydawnictwo Blaeu w centrum tworzenia map w Amsterdamie, dając im „bezprecedensową władzę i wpływy” (Brotton, 278). Bracia Blaeu ciężko pracowali, aby utrzymać pozycję firmy, ale zaledwie pięć lat później, w 1642 r.

Joan Bleau

Joan Blaeu (23 września 1596 – 21 grudnia 1673) był holenderskim kartografem urodzonym w Alkmaar, synem kartografa Willema Blaeu. W 1620 r. Został doktorem prawa, ale przyłączył się do pracy ojca. W 1635 roku wydali Atlas Novus (pełny tytuł: Theatrum orbis terrarum, sive, Atlas novus) w dwóch tomach. Joan i jego brat Cornelius przejęli studio po śmierci ich ojca w 1638 roku. Blaeu został oficjalnym kartografem Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej. Mapa świata Blaeu, Nova et Accuratissima Terrarum Orbis Tabula, zawierająca odkrycia Abla Tasmana, została opublikowana w 1648 roku. Mapa ta była rewolucyjna, ponieważ „przedstawia układ słoneczny zgodnie z heliocentrycznymi teoriami Mikołaja Kopernika, które pokazują, jak Ziemia kręci się wokół słońca. Chociaż przełomowa książka Kopernika O obrotach sfer została po raz pierwszy wydrukowana w 1543 roku, nieco ponad sto lat wcześniej, Blaeu był pierwszym twórcą map, który włączył tę rewolucyjną teorię heliocentryczną do mapy świata ”. Mapa Blaeu została skopiowana do mapy świata umieszczonej na bruku Groote Burger-Zaal nowego ratusza w Amsterdamie, zaprojektowanej przez holenderskiego architekta Jacoba van Campena (obecnie Pałac Królewski w Amsterdamie) w 1655 r. Hollandia Nova firmy Blaeu została również przedstawiony w jego Archipelagus Orientalis sive Asiaticus opublikowanym w 1659 roku w Atlasie Kurfürsten (Atlas Wielkiego Elektora). i wykorzystany przez Melchisédech Thévenot do stworzenia jego mapy, Hollandia Nova — Terre Australe (1664). Opublikował także 12-tomowy „Le Grand Atlas, ou Cosmographie blaviane, en laquelle est exactement descritte la terre, la mer, et le ciel”. Jedno wydanie jest datowane na 1663 r. I zawiera folio o wymiarach 540 mm x 340 mm (21 cali x 13 cali), które zawierało 593 grawerowane mapy i tablice. Około 1649 roku Blaeu opublikował zbiór holenderskich map miast o nazwie Toonneel der Steeden (Widoki miast). W 1651 roku został wybrany do Rady Amsterdamu. W 1654 roku Blaeu opublikował pierwszy atlas Szkocji, opracowany przez Timothy’ego Ponta. W 1662 r. Ponownie wydał Atlas Novus, znany również jako Atlas Maior, w 11 tomach i jeden poświęcony oceanom. Planowano kosmologię jako ich następny projekt, ale w 1672 r. Studio całkowicie zniszczył pożar. Cornelius Blaeu zmarł, pozostawiając wydawnictwo wyłącznie w rękach Joan Blaeu. W 1648 r. Joan Blaeu jako pierwsza opublikowała mapę przedstawiającą teorię Mikołaja Kopernika o Ziemi krążącej wokół Słońca, heretycką koncepcję według kościoła katolickiego. Do 1662 r. Blaeu ukończył pracę nad swoim opusem magnum, Atlas maior sive cosmographia Blaviana („Duży atlas lub kosmografia Blaeu”). 23 lutego 1672 r. Pożar zniszczył wydawnictwo Blaeu, po uderzeniu, po którym firma nigdy w pełni się nie otrząsnęła. Joan Blaeu zmarł w następnym roku, pozostawiając firmę w rękach swoich trzech synów, Willema (1635-1701), Pietera (1637-1706) i Joanny II (1650-1712). Podczas gdy biznes zaczął podupadać w rękach jego synów, kontrola Blaeu nad rynkiem dobiegła końca w 1703 roku, kiedy V.O.C. zaprzestał publikowania map, które nosiły nazwisko rodziny Blaeu. Cornelius – brat Jana, sygnuje swoim nazwiskiem wydania po 1640 roku. G. Henneberger – niemiecki kartograf, jego mapy zamieszczali poza rodziną Blaeu’ow Ortelius i Hondius. Na NE w treści legenda 27 elementów antropogeograficznych i skrótów: „Caracterum Hvivis Tabulæ Explicato„, poza ramką ołówkiem: „297a„, na Bałtyku róża wiatrów i wizerunki statku i ryby. Opisane strony świata: SEPTENTRIO, MERIDIES, ORIENS, OCCIDENS. Na odwrocie na W tekst: „LA PRVSSE.„, na E: „LA PRVSSE„, na SE: „N„, ołówkiem: „1630 ¦ Henneberg – Blaeu„.

Rzeźba: kopczyki
Osiedla: 13-st sygnatura-kółka
Hydrografia: rzeki, jeziora, bagna
Siatka: kątowa, na Bałtyku
Nazewnictwo: hydrografia, państwa, prowincje, 2-st osiedla
Współrzędne geograficzne: opisane między ramkami co 30′, w ramce wewnętrznej oznaczone graficznie co 2′.
Ramka: ozdobna
Format: r: 378×481, p: 383×486, a: 490×585

Kolekcja: Roman Umiastowski

Nr katalogu CRP: 00503/11836

ⓒ Piotr Maria Mojski (B. de Weydenthal)